نظری بر نقش گروه‏های اسلام‌‏گرا در سومالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

2 کارشناس ارشد علوم سیاسی

چکیده

کشور سومالی پس از پشت‏سرگذاشتن دوره استعماری بریتانیا و ایتالیا به دوره‏ای از دیکتاتوری نظامی با الگوپذیری از شوروی، وارد شد. در دوره جنگ سرد هم به دلیل موقعیت استراتژیکی خود به محلی برای رقابت شوروی و آمریکا تبدیل‏شد. پس از فروپاشی شوروی و دیکتاتوری نظامی در سومالی (1991)، این کشور به دلیل ساختار سنتی قبیله‏ای، به صحنه جنگ داخلی میان قبایل برای تصاحب قدرت سیاسی مبدل‏شد. سازمان ملل متحد، تلاش‏های زیادی برای تشکیل دولت ملی و مرکزی در این کشور انجام‏داده‏ اما موفقیت چندانی به‏ دنبال‏ نداشته ‏است. در جنگ و هرج ‏و مرج داخلی سومالی در کنار اختلاف‏های قبیله‏ای، نقش گروه‏های اسلامی بنیادگرا نیز به ‏چشم‏ می‏خورد. فعالیت این گروه‏ها به‏ ویژه پس از فروپاشی دیکتاتوری زیادباره گسترش‏یافته و از این زمان به بعد، گروه‏های اسلام‏گرا نقشی عمده در تحول‏های داخلی و روابط خارجی سومالی داشته‏اند. در سال‏های اخیر، فعالیت دزدان دریایی سومالی در خلیج عدن و تأثیر هرج ‏و مرج و اختلاف‏های داخلی این کشور بر ظهور و گسترش این پدیده، توجه بین‏المللی و منطقه‏ای را به خود جلب‏کرده، لزوم برقراری نظم و ثبات در این کشور و به تبع آن، منطقه استراتژیکی شاخ آفریقا، خلیج عدن و تنگه باب‏المندب را بیشتر نمایان‏ساخته‏است. هدف از نگارش مقالة حاضر، تبیین علل تکوین گروه‏های بنیادگرای اسلامی در سومالی، ارتباط این گروه‏ها با القاعده و دزدان دریایی و چشم‏انداز شکل‏گیری دولت مرکزی اسلامی در این کشور است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Role of Islamic Groups in Somalia

نویسندگان [English]

  • Hossein Masoudnia 1
  • Atefeh Foroughi 2
1 Assistant Professor of Political Sciences, Isfahan University
2 M.A. in Political Sciences
چکیده [English]

Putting behind a colonial period under Great Britain and Italy, Somalia experienced an age of military dictatorship that enforced former Soviet Union model of administration. During the Cold War, Somalia turned to be a field of competition for the Soviet Union and the United States because of its geopolitical situation. Upon the fall of the Soviet Union in 1991, Somalia became the scene of bloody civil war for political power because of its traditional tribal structure. The United Nations made many initiatives to establish a national and central government in this country, but all its efforts were in vain. Fundamentalist Islamic groups in Somalia, too, have a role in the commotions, tribal disputes and the civil war for power. The Islamic groups boosted political activities ever since the collapse of the Soviet Union so that today, they have a key role in domestic developments and foreign policy of Somalia. During the recent years, Somalia has become the focus of mass media because of the Somali pirates in the Gulf of Eden and the civil war that has attracted regional and international attention. Given the above, it is necessary to establish peace and security in this country and consequently in the strategic Horn of Africa, Gulf of Eden, and Bab el Mandeb.
This paper intends to clarify reasons behind formation of Islamic fundamentalist groups in Somalia, their relationship with Al-Qaeda and the pirates, as well as hopes and prospects for formation of a central Islamic government in this African country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Somalia
  • fundamentalism
  • Islamic Sharia Courts
  • Islamic Union
  • Al-Shabab
  • Al-Qaeda
  • Pirates
- منابع فارسی
-      احمدی، حمید (1377)، «آینده جنبش­های اسلامی در خاورمیانه»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 14- 15، صص 55- 94.
-      اخوان زنجانی، داریوش (1372)، «بحران سومالی و مسئولیت جامعه بین­المللی»،اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 69 - 70 ، صص 32- 39.
-      حیدرپور، سلیمان (1385)، «دکترین دوقلوی بوش- چنی برای کنترل انرژی سومالی»، فصلنامه مطالعات آفریقا، شماره 14 ، صص 297- 3.18.
-      حسینی، محمدجواد (1386)، «دلایل شکست دادگاه­های اسلامی شریعت سومالی»، فصلنامه مطالعات آفریقا، شماره 15، صص 301- 310.
-      شکیبا، محمدرضا (1386)، «احزاب اسلامی و تأثیر آنها در گسترش مردم­سالاری در آفریقا»، فصلنامه مطالعات آفریقا، شماره 16، صص 19- 74.
-      ----------- (1386)، «ریشه­های رشد تروریسم در آفریقا و راهکار مقابله با آن»، فصلنامه مطالعات آفریقا، شماره 15، صص 137- 158.
-   گلی زواره قمشه­ای، غلامرضا (1371)، «سرزمین و مسلمانان سومالی: منطقه استراتژیک شاخ آفریقا»، درس­هایی از مکتب اسلام، سال 32، شماره 12، صص  54-65.
-      «سرزمین­های جهان اسلام: سومالی سرزمین قبیله­ها»، اندیشه تقریب، پاییز 1385، شماره 8، صص 140-158.
 
 
2- منابع الکترونیک
-      «الشباب: بررسی دزدی دریایی سومالی و ارتباط آن با تروریسم»، 16/4/2009، در:
www.al-shorfa.com
-      «برگزاری کنفرانس احزاب مخالف سومالی در اریتره»، آخرین به­روزرسانی 17/6/1389 در:
www.aftab.ir
-      «پنتاگون؛ مأموریتى در شاخ آفریقا»، آخرین به­روزرسانی در 28/10/1389، در:
www.bashgah.net/28962
-      «حضور اعضای القاعده در جنگ داخلی سومالی»، آخرین به­روزرسانی در 28/2/1389 در:
www.magiran.com=1861472          
-      «رژیم صهیونیستی و شرق آفریقا»، آخرین به­روزرسانی در 31/3/1389، در:
www.bashgah.net =12475
-      «دولت سومالی در آستانه سقوط»، آخرین به­روزرسانی 2/4/ 1389، در:
www.hamshahrionline.ir/News=89294
-      «سرزمین سوخته»، آخرین روزرسانی در 27/1/1389، در:       www.magiran.com=1836874
-      «سومالی»، آخرین به­روزرسانی در 19/8/2010 در:                                                                   http://fa.wikipedia.org/wiki
-      «سومالی و جای خالی نخبگان»، آخرین به­روززسانی در 28/9/1389، در:
elmirani.mihanblog.com/post/143
-      سایت تحلیلی تریبون مستضعفین                                                                                            http://www.teribon.ir/archives/79752html.
-      «ورود اتیوپی به جنگ داخلی سومالی»، آخرین به­روزرسانی 5/10/1389 در:
www.magiran.com=1304272
-      «رهبر اتحادیه‌ دادگاه‌های اسلامی سومالی: نیروهای اتیوپی... ، آخرین تاریخ به­روزرسانی 2/3/1389، در: www.isna.ir/ISNA=News-1135965
 
 
 
 
-       A Brief  History of  Al- Shabab, Dec. 07, 2009,
     www.time.com/time/world/article/0,8599,1945855,00.html
-       Al-Qaeda in East Africa and the Horn, august.2007
www.lib.unb.ca/Texts/JCS/Summer07/shinn_al_qaeda.pdf
-       Clan Structure In Somalia, August2011  
https://www.cimicweb.org/Documents/Aug_2011.pdf
-       How Somalia's Fishermen Became Pirates, Apr. 18, 2009
www.time.com/time/world/article/0,8599,1892376,00.html
-       In Somalia, Another Government Teetering? , May 19, 2009
www.time.com/time/world/article/0,8599,1899630,00.html
-       The Strategic Challenge of Somalia's Al- Shabaab, Dimensions of Jihad, oct.2009
http://www.meforum.org/2486
-       Learning The Lessons: The Root Causes Of The Somali Conflict, Nov.2002
www.somalilandtimes.net/Archive/45/4510.html
-       Striking al-Qaeda in a Terrorist Breeding Ground, Sept. 15, 2009
www.time.com/time/world/article/0,8599,1923169,00.htm
-       Somalia's civil war, Jihadists on the march, Feb 25th 2010
http://www.economist.com/world/middleeast/displaystory.cfm?story_id =15581330
-       Somalia's Islamic Leaders Deny a Link to Terror,June 06, 2006
www.time.com/time/world/article/0,8599,1201294,00.html