ارزیابی انقلاب 2011 تونس بر اساس نظریه توسعه نامتوازن ساموئل هانتینگتون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ انقلاب اسلامی دانشگاه بوعلی سینا همدان.

2 استاد علوم سیاسی گروه معارف دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

در پی انقلاب 2011 تونس که برخی از آن با عنوان «بهار عربی» یا «بیداری اسلامی» یاد کرده­اند، دیدگاه­های مختلفی درباره علل شکل­گیری این انقلاب مطرح شد. با وقوع انقلاب در تونس موجی از انقلاب­ها و اعتراضات متوجه کشورهای شمال آفریقا و دیگر کشورهای عرب زبان خاورمیانه گردید. به طوری که در کمتر از یک ماه بن علی در تونس و حسنی مبارک در مصر فرار از کشور را در پیش گرفتند. سرعت تغییرات در جهان اسلام به حدی بود که بسیاری از تحلیل­گران حوزه­های علوم سیاسی و جامعه شناسی را به تعجب و تحلیل و بررسی ریشه­ها و زمینه­های انقلاب در این جوامع واداشت. موضوعی که در این تحقیق به آن پرداخته شده است، ارزیابی انقلاب تونس بر اساس نظریه توسعه نامتوازن ساموئل هانتینگتون است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای، در پی پاسخ به این سوالات است که چگونه می­توان انقلاب 2011 تونس را بر اساس نظریه توسعه نامتوازن مورد مطالعه و بررسی قرار داد؟ وجوه تمایز و اشتراکات علل و عوامل انقلاب از منظر هانتینگتون و انقلاب تونس کدام­اند؟
یافته­های مقاله گویای این امر است که هر سه مرحله انقلاب از منظر هانتینگتون یعنی توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی و انسداد سیاسی (عدم توسعه سیاسی)، بر انقلاب تونس قابلیت تطبیق و ارزیابی را دارند. وجه تمایز این مقاله با پژوهش­های دیگر در این است که برای ارزیابی انقلاب تونس بر اساس تئوری توسعه نامتوازن، از داده­های و منابع معتبر داخلی و بین­المللی استفاده شده است.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluating the 2011 Tunisian Revolution Based on Samuel Huntington's Theory of Uneven Development

نویسندگان [English]

  • Rahim Pakzad 1
  • Mohammad Javad Harati 2
  • Reza Yousefi 1
1 Ph.D. Candidate, History of the Islamic Revolution, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.
2 Professor, Political Sciences, Department of Education, Bu.Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

Various views were raised about the causes of the 2011 Tunisian revolution, which some have referred to as the "Arab Spring" or "Islamic Awakening". With the revolution in Tunisia, a wave of revolutions and protests spread to North African countries and other Arab-speaking countries in the Middle East. So that in less than a month, Ben Ali in Tunisia and Hosni Mubarak in Egypt fled the country. The speed of changes in the Islamic world was such that it surprised many analysts in the fields of political science and sociology and made them analyze and investigate the roots and grounds of the revolution in these societies. The topic discussed in this research is the evaluation of the Tunisian revolution based on Samuel Huntington's theory of uneven development. This research, with the descriptive-analytical method and using library resources, seeks to answer these questions: how can the revolution of 2011 in Tunisia be studied and investigated based on the theory of uneven development? What are the differences and commonalities between the causes and agents of the revolution from Huntington's viewpoint, and the Tunisian revolution? The findings show that all three stages of the revolution from Huntington's viewpoint, i.e. economic development, social development, and political blockage (lack of political development), can be applied and evaluated to the Tunisian revolution. The difference between this article and other research is that to evaluate the Tunisian revolution based on the theory of uneven development, reliable domestic and international data and sources have been used.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Revolution
  • Tunisia
  • Uneven development
  • Samuel Huntington
  • Islamic world
  • ابراهیم‌نیا، حسین (1391)، «بررسی تأثیر روی کار آمدن جریان‌های اسلام‌گرای تونس بر موقعیت بنیادگرایی اسلامی سال 2010 تا کنون»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.
  • باغجی، کمال (1390)، بیداری اسلامی (دلایل و ریشه ها)، تهران: ابرار معاصر.
  • جعفری، علی اکبر (1399)، «عوامل سیستمیک و دومینوی بیداری اسلامی در منطقه خاورمیانه»، دو فصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی، دوره نهم، شماره اول (پیاپی 17)، بهار و تابستان 1399، 1-31.
  • حکیمیان، حسن، مشاور، زیبا (1383)، دولت و تحول جهانی، ترجمه عباس حاتمی­کیا، تهران: کویر.
  • خانی، حسین (1390)، «بررسی علل تحولات تونس و گزینه­های پیش­روی جمهوری اسلامی ایران»، گزارش راهبردی، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  • دکمجیان، هرایر (1377)، جنبش­های اسلامی معاصر شمال آفریقا، مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی قم.
  • ذهیری، علیرضا (1376)، تاثیر اصلاحات ناهمگون در در وقوع انقلاب اسلامی ایران، مجموعه مقالات اولین سمینار انقلاب اسلامی، ج 2، قم: دفتر نشر معارف.
  • زکریا، فرید (1384)، آینده آزادی، ترجمه امیر حسین نوروزی، تهران: طرح نو.
  • غفاری، جلال و دیگران (1392)، «نقش رسانه­های مجازی و شبکه­های اجتماعی در بیداری اسلامی، مطالعه موردی انقلاب تونس»، علوم سیاسی: مطالعات بیداری اسلامی، سال دوم، 3: 61-77.
  • قربانی، فهیمه (1386)، «تروریسم و دموکراسی سازی در سیاست خارجه آمریکا در منطقه خلیج فارس پس از 11 سپتامبر: عربستان سعودی و کویت»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 2 و 3، صص 87-122.
  • قزوینی حائری، یاسر (1390)، سونامی در جهان عرب؛ گفتارهایی پیرامون تحولات اخیر در جهان عرب، تهران: امیر کبیر.
  • مورفی، اما (1383)، اصلاحات اقتصادی و دولت در تونس، در اقتصاد سیاسی گذار در خاورمیانه، ویراسته حکیمیان و مشاور، ترجمه عباس حاتمی، تهران: کویر.
  • نیاکوئی، سید امیر (1391)، کالبد شکافی انقلابات معاصر در جهان عرب، تهران: نشر میزان.
  • هانتیگتون، ساموئل (1370)، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علم.
  • Alexander,christofer (2010), Tunisia:Stability and Reform in the Modern Maghreb.Routledge.
  • Anderson, Lisa (May/ June 2011). Demystifying the Arab spring, Foreign affairs.
  • Ayadi, Rym, Silvia Colombo, Maria Cristina Paciello and Nathalie Tocci, The Tunisian Revolution; An Opportunity for Democratic Transition, 2011 January; http://www.iai.it (accessed on: 28 Jan. 2011).
  • Ayubi, Nazih (1993) The “Fiscal Crisis” and the “Washington Consensus”: Towards an Explanation of Middle East Liberalization, ed. Louis Blain. Paris: I’ Harmattan (1993:21-33)
  • Bajzíková,K, (2012), "Civil Society Needs Assessment in Tunisia", Final Report, PDCS.
  • Christopher ,Alexander, (2011), Revolution in the Arab World”, the Rise and Fall of Ben Ali, 2011, Foreign Policy Published by the Slate Group, a Division of the Washington Post. http: //www.foreignpolicy.com (accessed on: 24 March 2012).
  • Dalacoura, Katerina (2012), "The 2011 Uprising in the Arab Middle East: Political Change and 52- Geopolitical Implications", The Royal Institute of International Affairs.
  • Gause, F. Gregory (July August 2011). Why middle east studies missed the Arab spring. Foreign affairs.
  • I. A (2011) towards A pour the Generation of Revolutionary the ory, A nnual, Review ofpolitical science. 701.80No.10.
  • Harrigan, Jane and Hamed El-Said (2009), Economic Liberalization, Social Capital and Islamic Welfare Provision, Palgrave Macmillan.
  • IMF International and Financial statistice year book (1991), (Washington , D.c.IMF)
  • Jean-Pierre Gassarino(1999), “The Eu-Tunisian Association Agreement and Tunisia’s structural reform Program “ Middle East Jornal .Vol 53 , No . 1.
  • Lisa, A., (2011), "Demystifying the Arab Spring: Parsing the Differences between.
  • Markhabeeb ,(2000) “Reaching Europe” Middle Easet Insight , July-Aygust .
  • Murphy, Emma, (1999), Economic and Political Change in Tunisi, From Bourguiba to Ben Ali, New York: St. Martin’s Press.
  • Ottaway, Marina &Ottaway, David (2011); “Of Revolutions, Regime Change, and State Collapse in the Arab World”,

     http://carnegieendowment.org/2011/02/28/of-revolutionsregime.

  • Paciello, Maria Cristina, (2010), "The Impact of the Economic Crisis on Euro Mediterranean Relations", The International Spectator, Vol. 45, No. 3, Sept. pp. 51-69
  • Romdhane, Ben. M. (2007),”Social Policy and Development in Tunisia since Independence, a political perspective”, in: Moghadam V. and M. Karshenas (Eds), Social Policy in the Middle East: Political Economics and Gender Dynamics, Palgrave Macmillan.
  • NsouliEkenSena .Ender Klaus Tnai Van-Can DeccressionJorg and cartigliaFillippo Resilience and Growth Through Sustained Adjustment : The Moroccan Experience ( Washington .D.C: IMF :1995).
  • Tunisia, Egypt and Libya", Foreign Affairs, Vol.90, No3.
  • UNDP (2009), Arab Human Development Report: Challenges to Human Security in the Arab Countries, New York: Regional Bureau for Arab States.
  • Unworld Economic and social survey (1996), ( new Yourk).
  • White, Gregory, (2001), A Comparative Political Economy of Tunisia and Morocco, State University of New York Press.
  • Word book Global Financial Development.Table 4.2:.1988.
  • دایره المعارف بزرگ اسلامی، «تونس».

http://www.cgie.org.ir/shavad.aspid=123&avaid=6199

  • کاظمی، سید محمد موسوی (۸ خرداد ۱۳۹۰)، «تونس، جایی که سونامی از آنجا آغاز شد».

http.default.aspx www.irde/ir/fa,content/12839

      http://www.foreignaffairs.com /articies/67321/michell-penner.

  • cia.gov