تبیین مفهوم مقاومت در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)، دانشکده معارف و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی، دانشکده معارف و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

چکیده

این مقاله در جستجوی مفهوم مقاومت در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)، با مفروض گرفتن ولایت‌فقیه به عنوان نظریه انقلاب اسلامی، بر آن است تا نشان دهد که چرا و چگونه دو عنصر هویت و استکبارستیزی، مهم‌ترین ارکان مقاومت در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) در مقابل حاکمیت نظام سرمایه‌داری محسوب می‌شوند. لذا پرسش اصلی در این مقاله متمرکز بر معنا و مفهوم مقاومت به عنوان یک راهکار عملی در بطن حاکمیت نظام سرمایه‌داری و استکبار ناشی از آن است. گرچه تاکنون نظریات انقلاب اسلامی حاکی از راهبرد نه شرقی نه غربی، به عنوان سیاست آرمانی و عملی جمهوری اسلامی، شایع‌ترین راهبرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی بوده‌اند؛ اما این مقاله با نگاهی نو برای کشف ماهیت سیاست داخلی، ضمن مراجعه به مستندات موجود و با روش هرمنوتیک متن در صدد است که دو ستون معنایی مذکور را با توجه به اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی در حاکمیت جمهوری اسلامی کشف، توجیه و تحلیل کند؛ و بر این فرضیه تأکید نماید که امام به عنوان یک رهبر دینی و اندیشمند و مصلح سیاسی و اجتماعی برای پیشبرد راهبرد مقاومت خود، در دوران پهلوی، با طرح نظریه ولایت‌فقیه به تلاش برای استقرار حاکمیت ملی پرداخته و در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با در نظر داشتن دو مفهوم آزادی و خودکفایی مبتنی بر دو ستون هویت ملی و استکبارستیزی برای پیشبرد سیاست داخلی گام برداشته است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Concept of Resistance in Imam Khomeini's Political Thought

نویسندگان [English]

  • Farshad Shariat 1
  • Mohsen Gholipour 2
1 Professor, Political Science, Imam Sadiq University, Faculty of Islamic Studies and Political Science of Imam Sadiq University, Tehran, Iran
2 Ph.D. Candidate in Political Thought, Faculty of Islamic Studies and Political Science of Imam Sadiq University, Tehran, Iran
چکیده [English]

By assuming Velayat-e-Faqih as a theory of the Islamic Revolution, this article seeks the concept of resistance in Imam Khomeini's political thought to show why and how the two elements of identity and anti-arrogance are the most crucial pillars of resistance in Imam Khomeini's political thought against the sovereignty of the capitalism. Therefore, the main question in this article focuses on the meaning and concept of resistance as a practical solution to the core of capitalism and resulting in its arrogance. Although the theories of the Islamic Revolution have been the most common foreign policy strategy of the Islamic Republic so far, which indicates the strategy of neither Easy nor West as the ideal and practical policy of the Islamic Republic, this article, while referring to the existing documents and with the hermeneutic method of the text, seeks to discover the nature of domestic politics with a new look, and explore, justify and analyze the two semantic pillars according to the political thought of Imam Khomeini and the Islamic Revolution in the Rule of the Islamic Republic. It also emphasizes the hypothesis that the Imam, as a religious leader, thinker, and political and social reformer to advance his resistance strategy during the Pahlavi era, tried to establish national sovereignty by proposing the theory of Velayat-e-Faqih. He also took steps to advance domestic politics by considering the two concepts of freedom and self-sufficiency based on the two pillars of national identity and anti-arrogance, in the era after the victory of the Islamic Revolution.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sovereignty
  • Identity
  • Resistance
  • Imam Khomeini
  • Islamic Republic

مراجع

  1. آبراهامیان، یرواند (1387). ایران بین دو انقلاب، چاپ دوازدهم، مترجمین: کاظم فیروزمند، حسن شمس آوری و محسن مدیر شانه چی، تهران: نشر مرکز.
  2. اسپکتور، سلین (1382)، قدرت و حاکمیت در تاریخ اندیشه غرب، ترجمه عباس باقری، تهران: نشر نی.
  3. بشیریه، حسین (1389)، لویاتان، چاپ ششم، تهران: نشر نی.
  4. بشیریه، حسین (1392). لیبرالیسم و محافظه کاری، چاپ دوازدهم، تهران: نشر نی.
  5. بهمن، شعیب (1397)، «الگوی اسالمی ایرانی پیشرفت از منظر حضرت آیت الله خامنه‌ای»، فصلنامه علمی – پژوهشی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، دوره 8، شماره 2، صص: 35-9.
  6. پارسانیا، حمید؛ یوسفی، ظاهر (1395)، «بررسی انتقادی مقاومت در اندیشه میشل فوکو»، معرفت فرهنگی اجتماعی، شماره سوم، صص: 72-47.
  7. ثقفی خراسانی، علیرضا (1375)، سیرتحولات استعمار در ایران، مشهد: نشر نیکا.
  8. حاجیانی، ابراهیم (1380)، «تحلیل جامعه شناختی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه»، فصلنامه مطالعات ملی، دوره، شماره 5، صص: 228-193.
  9. حسین زاده راد، کاوه (1388)، «آیا مقاومت امکان پذیر است؟»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره هشتم، صص: 128-119.
  10. خمینی، روح الله (1368)، صحیفه امام، تهران: موسسه نشر و آثار امام خمینی (س).
  11. خلیلی، رضا؛ قلی پور، محسن (1398)، «امنیت و توسعه؛ تاثیر گفتمان‌های امنیت ملی بر برنامه‌های توسعه در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 7، شماره 28، صص: 580-548.
  12. خسروی، علیرضا (1390)، «امام خمینی (ره) و بازسازی هویت (از هویت ملی تا هویت سیاسی)»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 46، صص: 30-3.
  13. درخشه، جلال؛ موسوی نیا، سید مهدی (1395)، «صورتبندی هویت ملی در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)»، سال دوم، شماره 1، دوفصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، صص: 26-7.
  14. سمیعی، محمد (1400)، نبرد قدرت در ایران، چاپ هفتم، تهران: نشر نی.
  15. شریعت، فرشاد (1380)، جان لاک و اندیشه آزادی، تهران: اتشارات آگاه.
  16. شریعت، فرشاد (1383)، «جهانی شدن لیبرالیسم و پارادوکس جمهوری اسلامی»، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع)، شماره 22، 151-133.
  17. شریعت، فرشاد (1394)، فراسوی روشنگری، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
  18. عالم، عبد الرحمن (1393)، بنیادهای علم سیاست، چاپ بیست و ششم، تهران: نشر نی.
  19. عالم، عبد الرحمن (1393)، تاریخ فلسفه سیاسی غرب، چاپ سیزدهم، نهران: انتشارات وزارت خارجه.
  20. فوکو، میشل (1389)، تئاتر فلسفه، مترجمین: نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
  21. کجباف، علی اکبر (1381)، «کاپیتولاسیون و بیگانه ستیزی امام خمینی (ره)»، نشریه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، شماره 7 و 8، 116-104.
  22. نصری، قدیر (1387) مبانی هویت ایرانی، تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
  23. نائینی، محمد حسین (1388) تنبیه‌الامه و تنزیه‌المله، قم: بوستان کتاب.

    24. Alain Benois. (1999). 'What is Sovereignty?', Critical Theory Of  The Contemporary, No.116, pp. 99-118.

    Bodin J. (1576). SIX BOOKS OF THE COMMONWEALTH ,Translated by Tooley.M, Oxford: Alden Press.

    1. Fearon. James (1999), Whats Is Identity As We Now Use The Word?, Stanford: Stanford University.

    Ebenstein, W. (1960), Great Political Thinkers: From Plato to the Present, New York: Rinehart And Winston.

    Hobbes. T (1651). Leviathan, Hamilton: McMaster University.

    Hooker  Richard (1925), of the laws of ecclesiasticalpolity,  london: The Davenant Press.

    McKinnon. Catriona ,Jubb, Robert And Tomlin Patrick (2019),  Issues in Political Theory, 4th edn, Oxford: Oxford University Press.

    Milward s.j (1961), seventeenth century:portraits and ducument, london: Hutchinson Educational.

    Sunday .O, & David M. E. (2015), "Conceptual Issues and Theoretical Analysis of Sovereignty". Research on Humanities and Social Sciences, No.5,PP: 19-24.

    Straumann, B (2015)," Early Modern Sovereignty and Its Limits", Theoretical Inquiries in Law, 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 آذر 1400
  • تاریخ بازنگری: 20 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 30 اردیبهشت 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار