مطالعه تطبیقی- تاریخی تجربه انقلاب فرهنگی در ایران و چین از دیدگاه جامعه‌شناسی تاریخی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه‌شناسی، گروه آموزش مطالعات اجتماعی، دانشگاه فرهنگیان

2 دانشیار جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

انقلاب فرهنگی در چین با محوریت مائو و هواداران وی آغاز گردیده، توسط کادرهای حزبی و ارتش سرخ به شیوه انقلاب از بالا اجرا و با مرگ مائو پایان یافته است. در انقلاب فرهنگی ‌ایران نوعی توافق بین امام ‌خمینی(ره) و نیروهای انقلابی وجود داشته، ادامه انقلاب فرهنگی پایایی بیشتری را از خود نشان داده و پس از رحلت امام(ره) نیز تداوم یافته است. این دو انقلاب فرهنگی دارای تفاوت‌ها و شباهت‌هایی هستند که شناخت آن‌ها برای فهم نحوه تداوم نظام اجتماعی متأثر از آن‌ها ضرورت دارد. هدف نگارندگان بررسی و توصیف تاریخی-تطبیقی این تفاوت‌ها و شباهت‌هاست، بنابراین مطالعه می‌خواهد به این سؤال پاسخ دهد که چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی میان انقلاب فرهنگی در دو کشور ایران و چین وجود دارند؟ ویژگی‌های برجسته تجربه انقلاب فرهنگی در ایران و چین به شیوه کیفی مقایسه شده و توصیف مناسبی از نقاط تشابه و تفاوت دو انقلاب از نظر جامعه‌شناسی تاریخی به عمل می‌آید. گردآوری اطلاعات به شیوه اسنادی است و تلاش بر این بوده دیدگاه‌های مختلف در زمینه هر کدام از ویژگی‌ها مدنظر قرار گیرد. یافته‌ها نشان می‌دهد دو رخداد مورد مطالعه در فضای دانشگاهی دارای شباهت‌های شکلی و تفاوت‌های محتوایی بوده‌اند. انقلاب فرهنگی ‌ایران دارای الگوی تحولات مبتنی بر سنت ‌مذهبی، نگرش مثبت به دین، رفع کمبودهای آموزش مدرن، محرومیت‌زدایی، مقابله با توطئه ضدانقلاب، پیشگامی تشکل‌های دانشجویی، و حفظ معیارهای مطلوب شاخص‌های دانشگاهی بوده، ولی انقلاب فرهنگی چین با الگوی تحولات مادی‌گرایانه، دین­ستیزانه، طرفداری از پرولتاریا، حذف رقبای سیاسی مائو، تمرکزگرایانه و با تغییر عمده در شاخص‌های آموزشی دانشگاهی مشخص شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative-historical study of the experience of the Cultural Revolution in Iran and China from a historical sociology perspective

نویسندگان [English]

  • Hossein Ahmadi 1
  • Ali Mohammad Hazeri 2
1 Assistant Professor of Sociology, Department of Social Studies, Farhangian University
2 Associate Professor of Sociology, Department of Sociology, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

The Cultural Revolution in China initiated by Mao and his supporters was carried out by party cadres and the Red Army in a revolutionary manner from above and ended with Mao's death. In the Cultural Revolution of Iran, there was a kind of agreement between Imam Khomeini and the revolutionary forces. This Cultural Revolution has shown more reliability and has continued after the founder of the Islamic Republic. These two cultural revolutions have differences and similarities that need to be understood in order to understand how the social system affected by them continues. The authors aim to study and describe the comparative history of these differences and similarities. Therefore, the study wants to answer the question of what are the similarities and differences between the Cultural Revolution in Iran and China? The salient features of the experience of the Cultural Revolution in Iran and China are compared qualitatively and a suitable description of the similarities and differences between the two revolutions in terms of historical sociology is made. The information is collected in a documentary manner and attempts have been made to consider different perspectives on each of the features. Findings show that the two studied events in the academic environment had formal similarities and content differences. The Cultural Revolution of Iran has a pattern of changes based on religious tradition, a positive attitude towards religion, eliminating the shortcomings of modern education, eliminating deprivation, countering the counter-revolutionary conspiracy, pioneering student organizations, and it has maintained the desired standards of academic indicators. But the Chinese Cultural Revolution has been characterized by a pattern of materialistic, anti-religious, pro-proletarian developments, the elimination of Mao's political rivals, a centralist one, and a major shift in academic education.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultural Revolution
  • Politicization of Education
  • Ideology
  • China
  • Iran

مراجع

اخوان کاظمی، مسعود، رستمی، سجاد (1397) «ایده‌های نجات‌بخش بشریت در انقلاب‌های بزرگ: مطالعه موردی انقلاب‌های بزرگ فرانسه، روسیه و ایران»، پژوهشنامه متین، سال بیستم، شماره 81، صص 25-1.
امام خمینی (1385) صحیفه امام خمینی (ره)، جلد بیست و دوم، چاپ چهارم، تهران : موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
باقری، شهلا (1384) «به‌سوی یک رویکرد فرهنگی از انقلاب اسلامی»، پژوهشنامه متین، سال هفتم، شماره 27، صص 18-1.
حاضری، علی‌محمد (1379) «تأملی در علل و پیامدهای انقلاب فرهنگی»، پژوهشنامه متین، سال هشتم، شماره 26، صص 106-81.
حاضری، علی‌محمد، ایران‌نژاد، ابراهیم (1388) «انقلاب چین و مقایسه تطبیقی آن با انقلاب اسلامی»، پژوهشنامه متین، سال یازدهم، شماره 21، صص 64-41.
کریمی فیروزجایی، علی (1397) «بررسی دیدگاه‌های امام خمینی (س) در خصوص دانشگاه از منظر تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف»، پژوهشنامه متین، سال بیستم، شماره 78، صص 126-105.
 
-      Beetham, D. (2013). The legitimation of power. Macmillan International Higher Education. London:  Palgrave Macmillan.
-      Biggart, J. (1992). Bukharin’s theory of Cultural Revolution In Kemp-Welch (1992) The Ideas of Nikolai Bukharin, Oxford: Oxford University Press,  131-158.
-      Bondes, M., & Heep, S. (2013). »Conceptualizing the relationship between persuasion and legitimacy: Official framing in the case of the Chinese Communist Party«. Journal of Chinese Political Science, 18(4), 317-334.
-      Boshier, R. (2018). »China: Adult education and learning from Mao to now«. In The Palgrave international handbook on adult and lifelong education and learning (pp. 587-607). Palgrave Macmillan, London.
-      Bridgham, P. (1967). Mao's “Cultural Revolution”: Origin and Development. The China Quarterly, 29, 1-35.
-      Cao, Q. (2011). »The language of soft power: mediating socio-political meanings in the Chinese media«. Critical Arts: South-North Cultural and Media Studies, 25(1), 7-24.
-       Cheng, Y.; Manning, P. (2003). »Revolution in Education: China and Cuba in Global Context, 1957-76«, Journal of World History, Vol. 14, No. 3: 359-391.
-      David-Fox, M. (1999). »What is cultural revolution?«. The Russian Review, 58(2), 181-201.
-      David-Fox, M. (2016). »Cultural Revolution«. obo in Chinese Studies. doi: 10.1093/obo/9780199920082-0125.
-      DeMare, B. J. (2015). Mao's Cultural Army. Cambridge University Press.
-      Dutton, M. (2016). »Cultural revolution as method«. The China Quarterly, 227, 718-733.
-      Fairbank, J. K., & Goldman, M. (2006). China. Harvard University Press.
-      Fitzpatrick, S. (1974). »Cultural Revolution in Russia 1928-32«. Journal of Contemporary History, 9(1), 33-52.
-      Godazgar, H. (2001). »Islamic ideology and its formative influence on education in contemporary Iran«. Economía, Sociedad y Territorio, 3(10), 321-336.
-      Green, Y. (2018). Depiction of Europe in an Iranian History Textbook: Resentment and Discontent Retrieved Jan 11, 2020, from: http://repository.gei.de/bitstream/handle/11428/283/ed18_Green_Iran.pdf.
-      Haghayeghi, M. (1993). »Politics and ideology in the Islamic Republic of Iran«. Middle Eastern Studies, 29(1), 36-52.
-      Hayhoe, R., Li, J., Lin, J., & Zha, Q. (2012). »Portraits of 21st Century Chinese Universities: In the Move to Mass Higher Education« (Vol. 30). Springer Science & Business Media.
-      Hiro, D. (1991). The longest war: the Iran-Iraq military conflict. Psychology Press.
-      Ho, C. B. (2011). »Re-conceptualizing “legitimacy” for studying electoral politics in rural China«. Journal of Chinese Political Science, 16(2), 207-227.
-      Ho, D. Y. (2018). Curating revolution: Politics on display in Mao's China. Cambridge University Press.
-      Holbig, H. (2013). »Ideology after the end of ideology: China and the quest for autocratic legitimation«. Democratization, 20(1), 61-81.
-      Hsiung, J. C. (2009). »From revolutionary regime to normal governance: China's long march toward political reform«. Asian Affairs: an American Review, 36(1), 29-46.
-      Ji, Z. (2008). »Educating Through Music. From an" Initiation into Classical Music" for Children to Confucian" Self-Cultivation" for University Students«. China Perspectives, 2008(2008/3), 107-117.
-      Jian, G.; Song, Y.; and Yuan Zhou (2006). Historical Dictionary of the Chinese Cultural Revolution (Historical Dictionaries of Ancient Civilizations and Historical Eras No. 17), US: The Scarecrow Press.
-      Keddie, N. R., & Richard, Y. (2006). Modern Iran: Roots and results of revolution. Yale University Press.
-      Kwong, J. (1979). Chinese education in transition. McGill-Queen's Press-MQUP.
-      Larson, W. (2009). From Ah Q to Lei Feng: Freud and revolutionary spirit in 20th  century China. Stanford, CA: Stanford University Press.
-      Lee, W. O., & Ho, C. H. (2005). »Ideopolitical shifts and changes in moral education policy in China«. Journal of moral education, 34(4), 413-431.
-      Lee, W. O., & Ho, C. H. (2005). »Ideopolitical shifts and changes in moral education policy in China«. Journal of moral education, 34(4), 413-431.
-      Lifton, R. J. (1968). Revolutionary immortality: Mao Tse-tung and the Chinese cultural revolution (Vol. 474). New York: Random House.
-      Mehran, G. (1989). »Socialization of schoolchildren in the Islamic Republic of Iran«. Iranian Studies, 22(1), 35-50.
-      Neumann, M. (2008).»Revolutionizing mind and soul? Soviet youth and cultural campaigns during the New Economic Policy (1921–8)«. Social History, 33(3), 243-267.
-      Orleans, L. A. (2017). »Soviet influence on China’s higher education«. In China's Education and the Industrialised World (pp. 184-198). Routledge.
-      Price, R. F. (2017). »Convergence or copying: China and the Soviet Union«. In China's Education and the Industrialised World (pp. 158-183). Routledge.
-      Ram, H. (2000). »The immemorial Iranian nation? School textbooks and historical memory in post-revolutionary Iran«. Nations and Nationalism, 6(1), 67-90.
-      Razavi, R. (2009). »The cultural revolution in Iran, with close regard to the universities, and its impact on the student movement«. Middle Eastern Studies, 45(1), 1-17.
-      Reed, G. G. (1995). »Moral/political education in the People's Republic of China: Learning through role models«. Journal of Moral Education, 24(2), 99-111.
-      Reed, G. G. (1998). »Is Lei Feng finally dead? The search for values in a time of reform and transition«. Higher education in post-Mao China, 359-373.
-      Reed, G. G. (1998). »Is Lei Feng finally dead? The search for values in a time of reform and transition«. Higher education in post-Mao China, 359-373.
-      Saich, T. (2016). »State-society relations in the People’s Republic of China post-1949«. Brill Research Perspectives in Governance and Public Policy in China, 1(1), 1-57.
-      Sautman, B. (1991). »Politicization, hyperpoliticization, and depoliticization of Chinese education«. Comparative Education Review, 35(4), 669-689.
-      Saywell, W. G. (1980). »Education in China Since Mao. Canadian Journal of Higher Education«, 10(1), 1-27.
-      Sigley, G. (2009). »Suzhi, the body, and the fortunes of technoscientific reasoning in contemporary China«. positions: east asia cultures critique, 17(3), 537-566.
-      Singer, M. (1971). Educated youth and the cultural revolution in China (No. 10). Univ of Michigan Center for Chinese.
-      Sobhe, K. (1982). »Education in revolution: Is Iran duplicating the chinese cultural revolution? «. Comparative Education, 18(3), 271-280.
-      Sun, P. (2016). »The collar revolution: Everyday clothing in Guangdong as resistance in the Cultural Revolution«. The China Quarterly, 227, 773-795.
-      Tang, W. (2016). Populist authoritarianism: Chinese political culture and regime sustainability. Oxford University Press.
-      Thornton, P. M. (2016). »The Cultural Revolution as a Crisis of Representation«. The China Quarterly, 227, 697-717.
-      Tucker, R. C. (1971). The Marxian Revolutionary Idea. New York: W. W. Norton.
-      Unger, J. (1984). »Severing the Links between School Performance and Careers: the experience of China's urban schools«, 1968‐1976. Comparative Education, 20(1), 93-102.
-      Walder, A. G. (2016). »Bending the Arc of Chinese History: The Cultural evolution's Paradoxical Legacy«. The China Quarterly, 227, 613-631.
-      Wan, G. (1998). The Educational Reforms in the Cultural Revolution in China: A Postmodern Critique Retrieved Jan 30, 2020, from: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED427419.pdf.
-      Watson, K. (1989). »Looking west and east: Thailand’s academic development«. In From Dependence to Autonomy ,Springer, Dordrecht (pp. 63-95).
-      Wu, B., & Devine, N. (2018). »Self-cultivation and the legitimation of power: Governing China through education«. Educational Philosophy and Theory, 50(13), 1192-1202.
-      Wu, S. (2015). »Modernizing Confucianism in China: A Repackaging of Institutionalization to Consolidate Party Leadership«. Asian Perspective, 39(2), 301-324.
-      Wu, Y. (2014). The Cultural Revolution at the margins. Harvard University Press.
-      Zha, Q. (2012). »Is there an emerging Chinese model of the university? «. In Portraits of 21st century Chinese universities (pp. 451-471). Springer, Dordrecht.
-      Zhou, N. (1988). »Historical contexts of educational reforms in present-day China«. Interchange, 19(3-4), 8-18.”
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 بهمن 1398
  • تاریخ بازنگری: 15 آذر 1399
  • تاریخ پذیرش: 12 خرداد 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار