نقش ایدئولوژی در فرایند جنبش انقلابی (مقایسه انقلاب‌های ایران و نیکاراگوئه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه رازی

2 کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی انقلاب

چکیده

مقایسه‌ نقش ایدئولوژی  در فرایند جنبش انقلابی ایران و نیکاراگوئه، مسئله مرکزی این نوشته است؛ دراین‌راستا استدلال‌می‌کند، این دو انقلاب، گونه‌هایی جدید از انقلاب‌ها را معرفی‌کردند که به تجدیدنظر در نظریات انقلاب منجرشدند تاجایی‌که نقش ایدئولوژی در این انقلاب‌ها، جلب توجه متفکران این حوزه را به عناصر فرهنگی در تبیین انقلاب درپی‌داشته‌است. هنوز نقش ایدئولوژی و مقولات مربوط به آگاهی جمعی در تبیین انقلاب‌ها محل گفتگو است و تنها تحقیق‌های تجربی با ارجاع به انقلاب‌های مشخص می‌تواند استدلال یک طرف را در مقام برتر بنشاند. رجوع به انقلاب‌ها و مطالعه نقش ایدئولوژی، درراستای مطالعه‌ نقش آگاهی در فرایندهای دگرگونی بنیادی در جامعه است.
این مقاله، دو انقلاب مهم را بررسی‌می‌کند که بیشترین ارجاع را در مطالعه‌ نقش ایدئولوژی در نظریات انقلاب داشته‌اند. روش مقاله، مقایسه‌ای-تطبیقی است و اطلاعات آن از داده‌های تحلیلی- نظری موجود فراهم آمده‌است. نتیجه مقاله بر این فرض، استوار است که ایدئولوژی، نقشی مؤثر در انقلاب ایران و نیکاراگوئه ایفاکرده‌است؛ از این منظر، نوشته حاضر در نتیجه تحقیق استدلال‌می‌کند که با وجود تفاوت‌های زمینه‌ای و حتی اختلاف در محتوای ایدئولوژی در دو انقلاب، نقش ایدئولوژی در بسیج توده‌ایِ دو کشور دارای شباهت‌های بسیار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of Ideology in the Process of the Revolutionary Movement (Comparison of Iran and Nicaraguan revolutions)

نویسندگان [English]

  • mohamad farhadi 1
  • ali Pourkheiri 2
1 Assistant Professor of Sociology at Razi University.
2 Master of Sociology of Revolution.
چکیده [English]

Comparing the role of ideology in the process of the revolutionary movement of Iran and Nicaragua is the central issue of this paper.It is argued, therefore, that these two revolutions introduced new varieties of revolutions that led to the revision of theories of revolution to the extent that the role of ideology in these revolutions has drawn the attention of scholars in this field to cultural elements in explaining the revolution.The role of ideology and the categories of mass consciousness in explaining revolutions is still debated, and only empirical research with reference to specific revolutions can put one's reasoning in the forefront. Referring to revolutions and the study of the role of ideology is to study the role of consciousness in the processes of fundamental change in society.This article examines two major revolutions that have had the most references in studying the role of ideology in theories of revolution. The method of the paper is comparative and its information is obtained from existing analytical-theoretical data. The paper's conclusion is based on the assumption that ideology has played an influential role in the Iranian and Nicaraguan revolution; from this point of view, the present study argues that despite the underlying differences and even differences in the content of ideologies in the two revolutions, the role of ideology in mobilizing the masses in the two countries have many similarities.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ideology
  • revolutionary movement
  • Iranian revolution
  • Nicaraguan revolution
  • mass mobilization
-     اخوان‌مفرد، حمیدرضا (1378)؛ «رهیافت‌های مختلف در تحلیل انقلاب اسلامی»، نامه پژوهش؛12و13، 235-270
-     ــــــــــــ (1380) ؛ «نقش ایدئولوژی در انقلاب ها »، فصلنامه متین؛10
-     ــــــــــــ (1380). نقش و جایگاه ایدئولوژی درنظریه انقلاب. فصلنامه متین. شماره 10. صص 59-100.
-     بازرگان، مهدی (1363)؛ انقلاب ایران در دو حرکت؛ تهران: مطهر.
-     برینتون، کرین (1385)؛ کالبد شکافی چهار انقلاب؛ ترجمه محسن ثلاثی؛ چ 8، تهران: انتشارات زریاب.
-     بشیریه، حسین (1379)؛ انقلاب و بسیج سیاسی؛ تهران: دانشگاه تهران.
-   بیات، منگول (1379)؛ «اسلام شیعی به‌عنوان ایدئولوژی کارکردی در ایران»، در انقلاب ایران؛ ایدئولوژی و نمادپردازی؛ ویراسته باری روزن، ترجمه سیاوش مریدی؛ تهران: باز.
-     پناهی، محمدحسین (1387)؛ «انقلاب اسلامی و انقلاب در نظریه‌ها؟»، فصلنامه علوم اجتماعی؛ ش 42 و 43،233-262.
-     تیلی، چارلز  (1385)؛ از بسیج تا انقلاب؛ ترجمه علی مرشدی‌زاد؛ تهران: پژوهشکده امام خمینی (ره).
-   سلبین، اریک (1382)؛ انقلاب در جهان واقعی؛ بازنگری کارگزاری. در نظریه‌پردازی انقلاب‌ها. ویراسته‌ جان فورن، ترجمه فرهنگ ارشاد؛ تهران: نشر نی.
-     شجاعی‌زند، علیرضا (1383)؛ «نقش و عملکرد دین در وضعیت انقلابی»، مجله جامعه‌شناسی ایران؛ دوره 5، ش 3.
-     صالحی، داود (1364)؛ انقلاب در نیکاراگوا؛ تهران: سهروردی.
-     فرهی، فریده (1377)؛ «فروپاشی دولت و انقلالهای شهری، تحلیل تطبیقی از انقلابهای ایران و نیکاراگوئه»، فصلنامه راهبرد؛ ش 10.
-   فوران، جان (1375)؛ «نظریه‌پردازی درخصوص انقلاب‌های اجتماعی جهان سوم، مقایسه بین ایران، نیکاراگوئه و ال سالوادور»، ترجمه مینو آقائی، فصلنامه راهبرد؛ ش 9.
-     ــــــــــــ (1382)؛ نظریه‌پردازی انقلاب‌ها؛ ترجمه فرهنگ ارشاد؛ تهران: نشر نی.
-     کنوبلاخ، هوبرت (1391)؛ مبانی جامعه‌شناسی معرفت؛ ترجمه کرامت الله راسخ؛ تهران: نشر نی.
-     گر، تد‌. رابرت (1377)؛ چرا انسان‌ها شورش‌می‌کنند؟؛ ترجمه علی مرشدی‌زاد؛ تهران: مرکز مطالعات راهبردی.
-     معدل، منصور (1382)؛ طبقه سیاست و ایدئولوژی در انقلاب ایران؛ ترجمه محمدسالار کسرایی؛ تهران: باز.
-   هادیان، ناصر (1377)؛ «اهمیت دیدگاه اسکاچپول و ایدئولوژى و رهبرى در انقلاب اسلامى ایران»، فصلنامه متین؛ پژوهشکده امام خمینی (ره)؛ ش 1،481-498.
-     هانتینگتون، ساموئل (1370)؛ سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی؛ ترجمه محسن ثلاثی؛ تهران: علم.
-   کدی، نیکی آر (1379)؛ «احیای مجدد اسلام در گذشته و حال با تأکید بر ایران». در انقلاب ایران؛ ایدئولوژی و  نمادپردازی؛ ویراسته باری روزن، ترجمه سیاوش مریدی؛ تهران: باز.
 
-      Abrahamian, Ervand (2008). A History of Modern Iran. London: Cambridge
-      Ashraf , Ahmad & Ali Banuazizi  (1985). "The State, Classes and Modes of Mobilization in the Iranian Revolution". State, Culture and Society. Vol. 1 No.3
-      Baracco, Luciano  (2005). Nicaragua: The Imagining of A Nation. Newyork: Algora
-      Brentlinger, John  (1995). The Best of What We Are. Newyork: Massachusetts University
-      Brewer, J  (2003).Comparative analysis. In  The A-Z of Social Research. Robert L. Miller and John D. Brewer  (Eds). London: Sage
-      Foran, John (1999). A theory of Third World Social Revolution: Iran, Nicaragua, and Elsalvador Compared. Critical Sociology.
-      Foran, John & John Goodwin (1993). Revolutionary Outcomes in Iran and Nicaragua: Coalition Fragmentation, War, and the Limits of Social Transformation. Theory And Society. Vol22. No2.209-247.
-      Kurzman, Charles  (1996). ''Structural Opportunity and Perceived Opportunity in Social-Movement Theory: The Iranian Revolution of 1979''. American Sociological Review. Vol 61. 153-170
-      Landman, Todd  (2003). Issue and Method In Comparative Politics. London: Routledge 
-      Moaddel, Mansoor.  (1986). A Sociological Analysis of the Iranian Revolution. Ph.D. Dissertation, Department of Sociology. University of wisconsin – madison
-      Parsa, Misagh (2004).States, Ideologies and Social Revolutions; A Comparative  Analysis of Iran, Nicaragua, and the Philippines. Cambridge University Press
-      Skocpol, Theda.  (1982). “Rentier State and Shi'a Islam in the Iranian Revolution”. Theory and Society. Vol 11.
-      Tilly, Charles.(1978) From Mobilization to Revolution. New York: Random House Inc.