تأثیر کارکردهای شبکه‌های اجتماعی بر سمت‌گیری‌های فرهنگ سیاسی کاربران دانشگاهی در ایران (مطالعه موردی وایبر و تلگرام)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جامعه‌شناسی سیاسی دانشگاه تهران

2 استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه تهران

چکیده

ایفای نقش ملموس انواع شبکه‌های اجتماعی مجازی، طی سال‌های اخیر در ایران، این احساس کلی را ایجادکرده که با افزایش سرعت تحول فنی این رسانه‌ها، سرعت تحول اجتماعی نیز افزایش‌خواهدیافت چراکه ایفای کارکردهای مختلف، جایگاهی مناسب به این شبکه‌ها در جامعه ایرانی بخشیده و نادیده‌گرفتن آنها را به‌طورتقریبی ناممکن‌کرده‌است اما اینکه «آیا این کارکردها سمت‌گیری‌های فرهنگ سیاسی جامعه دانشگاهی را متأثرکرده یا خیر؟»، پرسشی است که تحقیق حاضر به روش آمیخته و در سطح توصیفی- تحلیلی، پاسخ آن را از استادان دانشگاه‌های هشت کلان‌شهر کشور به شیوه پیمایشی جویا شده‌است و با تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از آزمون تاو کندال و همبستگی اسپیرمن، ضمن مشخص نمودن جهت و سطح رابطه دو متغیر تحقیق به این نتیجه دست‌یافته‌است که سه کارکرد «توسعه قابلیت‌های نظارتی، هم‌گرایی ارتباطات اجتماعی و ارزش‌سازی وایبر و تلگرام» بر شش مؤلفه از هشت مؤلفه فرهنگ سیاسی کاربران دانشگاهی در ایران مؤثر بوده که از این میان، تأثیر این کارکردها بر نقد نظام سیاسی، «متوسط» و تأثیر بر مؤلفه‌های بی‌اعتمادی، مطلق‌گرایی فکری، بیگانه‌ستیزی، افراط‌گرایی و غالب‌بودن ارزش‌های دینی، «ضعیف ولی مثبت» بوده‌است و دو مؤلفه رفتارهای فراقانونی و خودمداری، از این کارکردها تأثیری نمی‌پذیرند

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Effect of Social Networking Functions on the Orientations of Political Culture of Academic Users in Iran (Case Study Viber and Telegram

نویسندگان [English]

  • Bigdlu mahdi 1
  • naser hadian 2
1 Ph.D. in Political Sociology from Tehran University.
2 Assistant Professor of International Relations, University of Tehran.
چکیده [English]

The role played by the various types of virtual social networks in recent years in Iran has created a general feeling that with the speed of technical development of these media, the pace of social change will also increase since their various functions  has placed these networks in a good position  in Iranian society and ignoring them is almost impossible, but whether "Do these functions affect the orientations of the political culture of the academic community?",  is the question that the present research at a descriptive-analytical level, has been seeking the answer for in the responses of the professors of the universities of eight metropolises of the country through a survey. By analyzing the data obtained using Tao Kandal test and Spearman correlation, while determining the direction and level of relationship between the two variables, the research findings showed that three functions of "development of regulatory capabilities, convergence of social communication and valuation by Viber and Telegram" are influential on six of the eight components of the political culture of university users in Iran, the effect of these functions on criticizing the political system, "moderate", and the impact on the components of distrust, intellectual absolutism, alienation, extremism and domination of religious values, was "weak but positive". And two components of the extra-judicial and autonomy behavior were not found influenced by these functions

کلیدواژه‌ها [English]

  • media
  • social media
  • cyberspace
  • digital culture
  • mobile software
-   ابراهیمی، نبی‌الله (تابستان 1390)؛ «تأثیر شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های ماهواره‌ای در وقوع و تکوین انقلاب‌های عربی»، فصلنامه مطالعات راهبردی؛ سال چهاردهم، ش 2، ص 111 تا 134.
-   ابراهیم‌پور، مهناز (پاییز و زمستان 1393)؛ «نقش فضاهای مجازی در ساخت اجتماعی واقعیت؛ وایبر»، فصلنامه فرهنگ مردم ایران؛ ش 38 و 39، ص 79 تا 102.
-   اجاق، سیده زهرا و سید رسول میرزایی موسوی (بهار 1395)؛ «تحلیل کنش‌های ارتباطی و مدیریت تأثیر در گروه‌های تلگرام»، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین ؛ ش 5، ص 75 تا 100.
-      اخوان کاظمی، بهرام (پاییز 1386)؛ «بررسی تعاملات فرهنگ سیاسی و تحزب در ایران»، پژوهش‌نامه علوم سیاسی؛ سال دوم، ش 4، ص 7 تا 32.
-      امینی، علی‌اکبر و محمدعلی خسروی (بهار 1389)؛ «تأثیر فرهنگ سیاسی بر مشارکت سیاسی زنان و دانشجویان»، فصلنامه مطالعات سیاسی؛ سال دوم، ش 7، ص 127 تا  142.
-      اسماعیلی، حمیدرضا (1390)؛ انقلاب و فرهنگ سیاسی ایران؛ تهران: انتشارات سوره مهر.
-      بشیریه، حسین (1384)؛ موانع توسعه سیاسی در ایران؛ چ 5، تهران: گام نو.
-   پوررضا کریم‌سرا، ناصر (پاییز و زمستان 1393)؛ «تأثیر رسانه بر شبکه‌های اجتماعی و کنش اجتماعی در ایران»، فصلنامه رسانه و فرهنگ؛ سال چهارم، ش 2، ص 55 تا 72.
-      جعفرپور کلوری، رشید (1389)؛ فرهنگ سیاسی در ایران؛ تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-      حسینی، سید مجید (بهار 1391)؛ «فیلم، معنا و تحول در فرهنگ سیاسی»، فصلنامه سیاست؛ دوره 42، ش 1، ص 151 تا 165.
-      خان‌محمدی، یوسف (1392)؛ فرهنگ سیاسی و رفتار انتخاباتی؛ تهران: انتشارات خرسندی.
-      ربانی، علی و فرهاد شایگان‌فر (زمستان 1389)؛ «فرهنگ سیاسی ایران و مؤلفه‌هایش»، فصلنامه سیاست؛ ش 4، ص 123 تا 141.
-      رجایی، فرهنگ (1386)؛ مشکله هویت ایرانیان امروز؛ تهران: نشر نی.
-   رضایی، علی‌اکبر و محمدعلی زهره‌ای (1390)؛ دیپلماسی فرهنگی؛ نقش فرهنگ در سیاست خارجی و ارائه مدل راهبردی؛ تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
-   زندوانیان، احمد و زهره زین‌العابدینی (بهار 1395)؛ «رابطه سواد رایانه‌ای و تجربه شبکه‌های اجتماعی مجازی در دانشجویان دختر دانشگاه یزد»، نامه آموزش عالی؛ دوره جدید، سال نهم، ش 33، ص 63 تا 81.
-      ساروخانی، باقر (1391)؛ جامعه‌شناسی نوین ارتباطات (رسانه‌ها در جهان امروز)؛ تهران: انتشارات اطلاعات.
-      سریع‌القلم، محمود (1386)؛ فرهنگ سیاسی ایران؛ تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
-      شریف، محمدرضا (1381)؛ انقلاب آرام؛ درآمدی بر تحول فرهنگ سیاسی در ایران؛ تهران: انتشارات روزنه.
-      شعبانی، رضا (1386)؛ ایرانیان و هویت ملی؛ چ 2، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ اندیشه اسلامی.
-   عبداللهی‌نژاد، علیرضا، ابوذر قاسمی‌نژاد و جواد صادقی (بهار 1395)؛ «رسانه‌های اجتماعی و مشارکت سیاسی در انتخابات (رابطه استفاده از فیس‌بوک، تلگرام و اینستاگرام و مشارکت سیاسی دانشجویان در انتخابات هفتم اسفند 1394)»، مطالعات رسانه‌های نوین؛ ش 5، ص 33 تا 74.
-   علیزاده، توحید و نریمان محمدی (زمستان 1394)؛ «بررسی نقش شبکه اجتماعی وایبر در برساخت هویت نسلی جوانان»، فصلنامه مطالعات فرهنگ ارتباطات؛ سال شانزدهم، ش 64، ص 119 تا 144.
-      علم، محمدرضا (1387)؛ سهم فرهنگ سیاسی ایران در ناپایداری احزاب؛ تهران: انتشارات نیک‌فرجام.
-      قیصری، نوراله (1388)؛ نخبگان و تحول فرهنگ سیاسی در ایران دوره قاجار؛ تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-   کاستلز، مانوئل (1393)؛ قدرت ارتباطات؛ ترجمه حسین بصیریان جهرمی؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-      کریبر، گلن و مارتین رویستون (1390)؛ فرهنگ‌های دیجیتال؛ ترجمه مرضیه وحدانی؛ تهران: نشر ساقی.
-   کرمی، آزادالله و حجت‌الله الماسی (تابستان 1392)؛ «بررسی و مقایسه قابلیت‌های وایبر و واتس‌آپ در آموزش عالی»، فصلنامه فناوری آموزش و یادگیری؛ ش 1، ص 37 تا 56.
-   کرمانی، حسین (پاییز 1395)؛ «مشاهده مشارکتی در گروه‌های تلگرامی؛ راهنمای عمل و نمونه موردی»، مطالعات فرهنگ ارتباطات؛ سال هفدهم، ش 67، ص 53 تا 79.
-      صنیع‌اجلال، مریم (1384)؛ درآمدی بر فرهنگ و هویت ایرانی؛ تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
-      لیمبرت، جان (1391)؛ ایران در مصاف با تاریخ؛ ترجمه سعیده ناجیان تبریز؛ تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-      مصلی‌نژاد، عباس (1387)؛ فرهنگ سیاسی ایران؛ چ 2، تهران: فرهنگ صبا.
-      میرمحمدی، داود (1391)؛ فضای مجازی و تحولات هویتی در ایران؛ تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
-   نجفی، یوسف و لیلا نیرومند (1395)؛ «رابطه تلگرام با بروز فردگرایی درخانواده‌ها (مطالعه موردی خانواده‌های شهر زنجان)»، مدیریت رسانه؛ ش 25، ص 21 تا 30.
-      Borzsei, Linda Kata (2013), Political culture on the national web; the role of political culture in online political activity and the case of Hungarian politics on facebook, M.A new media and digital culture, Utrecht University.
-      Brundin, Pia (2008), Politics on the Net, Orebro University.
-      Ceron, Andrea (2015), Internet, News, and Political Trust: The Difference Between Social Media and Online Media outlets, Journal of Computer-Mediated Communication, Vol.20, pp. 487-503.
-      Dashtinejad, Pejman (2015), Security System for Mobile Messaging Applications, Master of Science Thesis, Department of ICT, KTH University, Stockholm, Sweden.
-      Faraji, Forouzan & Abdolmohammad Taheri (2015), The effects of social networks (Face book, Viber, Lines) on religious aspects of eighth grade girls in the city of Shiraz in acacdemic year 2014-2015, Educational Research Journal, vol.3, pp.38-46.
-      Gustafsson, Nils (2013), Political participation, social network sites and inequality, Lund University: Faculty of Social Sciences, Department of Political Science.
-      Kempe, Emelie (2015), How social is the politics? A case study of how political parties.
-      Trentham, Barry&Sokoloff, Sandra& Tsang, Amie&Neysmith, Sheila (2015), Social media and senior citizen advocacy: an inclusive tool to resist ageism? , politics, Groups, and Identities, vol. 3, pp. 558-571, Published by Taylor& Francis.
-      Van Schie (2015),When Icarus Flew too High: Moral Mediation in Mobile Instant Messaging Apps, Master Thesis New Media and Digital Culture, University of Groningen, Nederland.