نقش عربستان سعودی در تصاعد زمینه‌های خشونت‌‌زای هویت اسلامی: مطالعه موردی منطقه آسیای مرکزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استایار گروه علوم سیاسی دانشگاه گیلان

2 دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه گیلان

چکیده

پس از فروپاشی شوروی، «بنیادگرایی و افزایش خشونت در آسیای مرکزی»، یکی از موضوع‌هایی است که کشورهای این منطقه با آن مواجه بوده‌اند؛ این موضوع از چشم‌اندازهایی گوناگون مطالعه‌شده‌است و پژوهشگران مختلف به دلایل «سیاسی، اقتصادی و فرهنگی» شکل‌گیریِ این پدیده اشاره‌کرده‌اند. هدف این پژوهش، بررسی نقش عوامل خارجی ازجمله نقش عربستان سعودی در گسترش دامنه خشونت در آسیای مرکزی است. با فروپاشی شوروی، عربستان سعودی، تلاش‌هایی گسترده را برای نفوذ در منطقه آسیای مرکزی انجام‌داده‌است؛  بخش عمده این تلاش‌ها به بهره‌مندی از ابزارهای هویتی برای مدیریت الگوهای رفتاری گروه‌های مدنظر عربستان در منطقه آسیای مرکزی مربوط می‌شد؛ کنش‌ این گروه‌‌ها در سال‌های پس از فروپاشی، به‌طورعمده بر بنیانهای ادراکی استوار بود که ریشه‌های آن را در محافل فکری وهابیت عربستان بایدجستجوکرد؛ پرسش اصلی این پژوهش، عبارت از این است که «چگونه الگوهای رفتاری عربستان سعودی به تصاعد خشونت در آسیای مرکزی منجرشده‌است؟». یافته‌های پژوهش نشان‌می‌دهند که پس از فروپاشی شوروی، عربستان سعودی از طریق گسترش طرح (ایده) وهابیت به این منطقه، موجب انحراف در هویت‌یابی گروه‌های اسلامی منطقه آسیای مرکزی شده‌است. مهم‌ترین ویژگی ایده وهابیت عدم تحمل در مقابل سایر گروه‌های هویتی است و این امر، دامنه خشونت را در آسیای مرکزی افزایش‌داده‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Saudi Arabia's Augmentative Role in Violent Grounds of Islamic Identity: A Case Study of the Central Asian Region

نویسندگان [English]

  • Mehdi Hedayati Shahidani 1
  • Asgar Safari 2
1 Assistant Professor, Department of Political Science and International Relations, University of Guilan
2 Ph.D candidate of International Relations, University of Guilan.
چکیده [English]

Since the collapse of the Soviet Union, "fundamentalism and the rise of violence in Central Asia" has been one of the issues facing countries in the region; it has been studied from a variety of perspectives and various scholars have cited the "political, economic and cultural" reasons for its formation. The purpose of this study is to investigate the role of external factors, including the role of Saudi Arabia in expanding the scope of violence in Central Asia. With the collapse of the Soviet Union, Saudi Arabia has made widespread efforts to infiltrate the Central Asian region, much of it related to the use of identity tools to manage the behavioral patterns of Saudi Arabian interest groups in the post-collapse years. These efforts were largely based on perceptual foundations that must be traced back to the Wahhabi speculative circles; the main question of this study is, "How did Saudi Arabia's behavior patterns lead to the rise of violence in Central Asia?" The findings show that after the collapse of the Soviet Union, Saudi Arabia has distorted the identity of Islamic groups in Central Asia by expanding the Wahhabi idea. The most important feature of the Wahhabi idea is the intolerance against other ethnic groups which has increased the scope of violence in Central Asia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Central Asia
  • Saudi Arabia
  • Wahhabism
  • Islamic Identity
  • Violence
-    احمدی، حمید (1388)؛ «ترکیه، پان‌ترکیسم و آسیای مرکزی»، مطالعات اوراسیای مرکزی؛ مرکز مطالعات عالی بین‌المللی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی (ویژه همایش مطالعات منطقه‌ای)، سال دوم، ش 5، ص 1 تا 22.
 -اختیاری امیری، رضا (1394)؛ «تأثیر تقابل وهابیت سعودی با گفتمان انقلاب اسلامی ایران بر ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه»، فصلنــامه اندیشه سیاسی در اسلام؛ دوره 2، ش 6، ص 125 تا 149.
-      برچیل، اسکات و دیگران (1391)؛ «نظریه‌های روابط بین‌الملل»؛ ترجمه حمیرا مشیرزاده و روح‌الله طالبی آرانی؛ تهران: نشر میزان.
-      حسینی، سید کرامت؛ عباس حمادپور و وحید پروین (1395)؛ «هویت و سیاست خارجی روسیه»، علوم انسانی اسلامی؛ ش 31، ص 7 تا 313.
-      هادیان، ناصر (1382)؛ «سازه‌انگاری، از روابط بین‌الملل تا سیاست خارجی»، فصلنامه سیاست خارجی؛ سال هفدهم، ش 4، ص 915 تا 945.
-      مشیرزاده، حمیرا (1389)؛ تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل؛ تهران: انتشارات سمت.
-   موثقی گیلانی، سید احمد و هومن نیری (1389)؛ «اسلام  میانه‌رو و دموکراسی در ترکیه»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، ش 5، ص 33 تا 63.
-   منصوری مقدم، محمد (1391)؛ «مؤلفه هویت و تأثیر آن بر سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مجلس و راهبرد؛ دوره 19، ش 72، ص 79 تا 99.
-      معینی‌فر، حشمت‌السادات و مهری خیری (1389)؛ «نقش و تأثیر وهابیت در بحران چچن»، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی؛ سال سوم، ش 7.
-   معینی علمداری، جهانگیر و عبدالله راسخی (1388)؛ «روش‌شناسی سازه‌انگاری در حوزه روابط بین‌الملل»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی؛ دوره 1، ش 4، ص 183 تا 214.
-        Alexsandrov, M, (2003), “The Concept of State Identity in International Relations: A Theoretical Analysis”, Journal of International Development and Cooperation, Vol.10, No.1, pp. 33–46
-        Aksan. H. V, (2014), “Ottoman Wars, 1700-1870: An Empire Besieged”, London and New York. Routledge,
-        Blanchard. Ch. (2008) “The Islamic traditions of Wahhabism and salafiyye” congressional research service, CRS. Report. No. 21695.
-        Burchill, S, Linklater. R, Devetak. R, Donnelly. J, Paterson. M, Reus-smith. CH, True. J, (2005), “Theories of international relation”, third edition, New York, Palgrave.
-        Baran, Z, Starr, S, Cornell, S,(2006)” , Islamic Radicalism in Central Asia and the Caucasus:
-        Implications for the EU”, Central Asia-Caucasus Institute, Silk Road program,
-        Ehteshami, A, (1994), “From the Gulf to Central Asia: Players in the New Great Game”, United Kingdom, University of Exeter Press
-        Fuller, E. G, (1992), “Central Asia, the new geopolitics”, California, National defense research institute (RAND), 
-        Grumet,R.T, (2015), “New Middle East Cold War: Saudi Arabia and Iran 's Rivalry”, M.A thesis , The Faculty of the Joseph Korbel School of International Studies University of Denver
-        Guzzini,S, Leander, A, (2005), “Constructivism and International Relations: Alexander Wendt and His Critic”, New York, Routledge.
-        Ian Ross, J, (2011), “Religion and Violence: An Encyclopedia of Faith and Conflict from Antiquity to the Present”, New York, Routledge publication.
-        Kemper, M. (2009), “ Studying Islam in the Soviet Union”,  Amsterdam, Poland, Vossiuspers UvA press,   Van Wie Davis, E, Azizian, R, (2007), " slam, Oil, and Geopolitics: Central Asia After  September 11”, LanhamMaryland, Rowman & Littlefield,
-        Kerimov, G, (1996), “Islam and Muslims in Russia since the Collapse of the Soviet Union”, Religion, State & Society, Vol. 24 Nos. 2/3, PP.183-192.
-        Kortunov, A, (1998), “ unlocking the assets: energy and future of central Asia and the Caucasus”, prepared in conjunction  with an energy study by the cemter for international politics and the  JAMES A. BAKER III institute for public policy , rice university .
-        Marley, T, W, (2013), “The Mongol invasion and occupation of central asia: 1200- 1260CE, an Islamic analysis “, M.A thesis, international Islamic university, Malaysia.
-         Peimani, H, (2009), “Conflict and Security in Central Asia and the Caucasus”, California, United States ABC-CLIO publisher.
-        Pultar, G, (2013), “Imagined Identities: Identity Formation in the Age of Globalization”, New York Syracuse University Press.
-        Quataert, D, (2005), "The Ottoman Empire, 1700–1922, Volume 34 of New Approaches to European History”, Cambridge University Press
-        Schlyter, B, (2005), “Prospects for Democracy in Central Asia”, Swedish Research Institute in Istanbul
-        Sievers, E. W (2013), “The Post-Soviet Decline of Central Asia: Sustainable Development and Comprehensive Capita”, New York, Routledge.
-        Wendt, A, (1992), “Anarchy is what States Make of it: The Social Construction of Power Politics”, International Organization, Vol. 46, No. 2. pp. 391-425.
-        Wendt, A, (1994), “Collective Identity Formation and the International State”, the American Political Science Review, Vol. 88, No., pp. 384-396.
-        Yemelianova, G.M, (2009),” Radical Islam in the Former Soviet Union”, USA and Canada, Rutledge.
-       Haghnavaz, J, Alerasoul , S.J(2014), “ A history of Islam in central Asia”, American International Journal of Research in Humanities, Arts and Social Sciences, Available online at http://www.iasir.net , pp. 127-130