جایگاه جهاد و شهادت از نگاه جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه شاهد

2 دانشجوی دکتری مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی

چکیده

جنبش حماس به‌عنوان جریانی مردمی با گرایش دینی- ملی، خواهان دفاع از حق فلسطینی‌ها و مبارزه با صهیونیست‌ها و حامیان اشغال‌گرای آنهاست؛ ازاین‌رو می‌کوشد تا راهبردهایی را برای تشکیل دولتی اسلامی در این سرزمین اتخاذکرده، به‌اجرادرآورد؛ درواقع، دولت‌سازی در فلسطین، فرایندی (پروسه‌ای) است که می‌بایست در مرحله پس از آزادسازی صورت‌گیرد؛ ازهمین‌رو، حماس درصدد است تا مشروعیت سیاسی خود را در این سرزمین ارتقابخشد و به همین دلیل، اقدام‌های سیاسی و نظامی بسیاری را سرلوحه فعالیت‌های خود قرارداده و معتقد است، انجام خیلی از این‌گونه اقدام‌ها  با جهاد و باور شهادت، امکان‌پذیر است؛ براساس این، مقاله حاضر، درپی پاسخ‌گویی به این پرسش است که «جهاد و شهادت در منظومه بینشی _ کنشی این جنبش چه جایگاهی دارد؟»؛ براساس یافته‌های فرهنگ سیاسی حماس که بر سه مقوله مقاومت، هویت عربی _ اسلامی و آزادی ابتنایافته‌است، جهاد و شهادت، ابزاری است برای مبارزه با نیروهای اشغالگر و آزادسازی سرزمین‌های اشغالی. پس از کالبدشکافی این دو مؤلفه در منظومه فکری حماس به روش توصیفی _ تحلیلی، روشن شد که جهاد در نگاه این جنبش، هم شامل اقدام‌های نظامی و هم غیرنظامی است که سرانجام آن، به شهادت منجرمی‌شود و این ارزش در این جنبش، قداست و جایگاهی والا دارد؛ درهمین‌راستا، از نگاه حماس، دو مؤلفه یادشده، به‌مثابه دروازه ورود به روند دولت‌سازی تلقّی‌می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The look of jihad and martyrdom in the process of state-building of the Palestinian Islamic Resistance Movement (Hamas)

نویسندگان [English]

  • ZAHED GHAFARE 1
  • JABBAR SHOJAE 2
1 Associate professor of political science at Shahed University.
2 Ph.D. student of Political Studies of Islamic Revolution at Shahed University.
چکیده [English]

Hamas, popular movement - National is trying to pave the way for freedom and liberation from the oppression of the Palestinian people and the release of the occupied territories and confront the Zionist project provides support powers. Hence, strategies for establishing a government tries to adopt and implement Dravrd.dr located in the territory of the Palestinian state, a process that should be done in stages after liberation. Therefore, Hamas is seeking to political legitimacy in this land, promote. That is why the political and military measures put in your activity list Who believes they are doing jihad and martyrdom believe is possible. Thus, the question is whether the two components of the vision system _ an act of jihad and martyrdom in this movement is what meaning What is the role of each in the process of state-building?. It seems that the three categories of resistance Hamas in the political culture, identity and freedom Based Islamic Arabic _ is, jihad and martyrdom, a tool to fight the occupation forces and the liberation of the occupied territories. After dissecting the two components of the system of thought Hamas descriptive survey, it became clear look Jihad movement, which includes both civilian and military actions with respect to that eventually, lead to martyrdom, high sanctity is. In this regard, the eyes of Hamas, the two components referred to as the gateway to the state-building process are considered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Palestine
  • Hamas
  • Jihad
  • martyrdom
  • Islamic State
-      دبیری مهر، امیر (1392)؛ مؤلفه‌های فرهنگی گفتمان مقاومت اسلامی در خاورمیانه؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ‌، هنر و ارتباطات.
-      دکمجیان، هرایر (1390)؛ جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب؛ بررسی بنیادگرایی اسلامی؛ ترجمه حمید احمدی؛ تهران: کیهان.
-      خسروشاهی، سید‌ هادی (1388)؛ جنبش مقاومت اسلامی از آغاز تا انتفاضه؛ تهران: نشر معارف.
-      موسوی، سید حسین (1382)؛ سیری در اندیشه سیاسی جنبش حماس؛ تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
1-    منابع عربی
-      أبوشنب، إسماعیل (2000)؛ حرکة المقاومة الاسلامیة «حماس»؛ رام‌الله: المرکز القومی للدراسات و التوثیق.
-      بلقزیز، عبدلاله (2007)؛ فتح و حماس و الصراع علی طعم قاتل؛ القدس: 13/1/2007.
-      جبارین، شعوان (2012)؛ الاستراتیجیة القانونیة الفلسطینیة... الاحتیاج و الاهمیة...؛ فلسطین: مسارات.
-      جرابعة، محمود (2010)؛ حرکة حماس: مسیرة مترددة نحوالسلام؛ رام‌الله: المرکز الفلسطینی للبحوث و الدراسات السیاسیة و المسحیة.
-      الجرباوی، علی (2009)؛ حماس: مدخل الاخوان‌المسلمین إلی الشرعیة السیاسیة؛ رام‌الله: الدراسات الفلسطینیة.
-      صایغ، یزید (2010)؛ ثلاث سنوات من حکم حماس فی غزّة؛ بیروت: مرکز الزیتونة للدراسات و الاستشارات.
-   القصاص، أشرف إبراهیم (2007)؛ «دور المقاومة الفلسطینیه فی التصدی للعدوان الاسرائیلی علی لبنان من عام 1978-1982»؛دراسة تاریخیه،غزة: الجامعة الاسلامیه
-      الفالوجی، عماد (2002)؛ درب الأشواک: حماس، الانتفاضة، السلطة؛ رام‌الله: دارالشروق.
-      المقادمة، ابراهیم (1998)؛ معالم فی الطریق الی تحریر فلسطین‌؛ غزه: جامعة غزة.
-      النحوی، عدنان (1980)؛ فلسطین بین المنهج الربانی و الواقع؛ بیروت: دارالشروق.
-   هلال، جمیل (2006)؛ التنظیمات و الاحزاب السیاسیة الفلسطینیة بین مهام الدیمقراطیة الداخلیة و الدیمقراطیة السیاسیة و التحریر الوطنی؛ رام‌الله: مواطن.
-      یوسف، مصعب حسن (2011)؛ ابن حماس‌؛ بیروت: دارالشروق.
2-    منابع الکترونیکی
-      مشعل، خالد سخنرانی در برنامه «درمسیر صلاح الدین» مشاهده‌شده در تاریخ 22/12/1394: http://www.isna.ir/news/94121208196
-      جعفری سمیع، محمدحسین؛ «شهید شیخ احمد یاسین»، سایت عزالدین قسام: http://ghassam.persianblog.ir/post/12/
-   تارنمای الکترونیکی دفتر مقام معظم رهبری؛ «هنیه، اسماعیل، در دیدار با مقام معظم رهبری»: http://www.leader.ir/fa/content/9144/leader.ir