بررسی و تبیین عوامل مؤثر در ایجاد و استمرار بحران سوریه برمبنای مدل پژوهشی برچر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل، گروه روابط بین‌الملل دانشگاه تربیت مدرس

2 عضو هیئت علمی ، گروه روابط بین‌الملل دانشگاه تربیت مدرس

3 استادیار ، گروه روابط بین‌الملل دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

بحران سیاسی کشور سوریه، یکی از پیجیده‌ترین بحران‌های منطقه‌ای چند دهه اخیر است که در جریان آن، علاوه‌بر عوامل داخلی، عوامل و بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز براساس راهبردها و منافع ملی خود نقش‌هایی گوناگون را در فرایند این بحران اعمال‌می‌کنند؛ این  در حالی است که شناخت عوامل و بازیگران مؤثر در هر بحرانی، مهم‌ترین نقش را در تبیین آن بحران و کشف راه‌های پایان‌دادن به آن برعهده‌دارند؛ براساس این، پرسش اصلی نوشتار حاضر، این است که «مهم‌ترین عوامل و بازیگران زمینه‌ساز، استمراربخش و تشدیدکننده بحران سوریه چه بوده‌اند؟».
یافته‌های مقاله که با رویکرد تحلیلی- تبیینی و با روش مطالعه موردی و متکی به مدل پژوهشی برچر (که با نمایشی از ترکیب مراحل بحران و عوامل و علل ایجادکننده و تشدیدکننده آن) برای تبیین بحران در قالب چهار مرحله تعیین‌کننده «ایجاد، گسترش، کاهش و پیامد» می‌کوشد و همچنین با اتکا بر داده‌های کتابخانه­ای درخصوص مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز و تشدیدکننده بحران سوریه به‌دست‌آمده‌است، از آن، حاکی است که «قطب‌بندی و چندمرکزی‌بودن بحران سوریه، بین‌المللی‌شدن گستره نفوذ این بحران، تعارض مستمر و طولانی‌مدت، چنددستگی اقلیت‌های قومی، نظام سیاسی غیرقابل‌انعطاف و دخالت گسترده بازیگران دولتی خارجی» ازجمله مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز و تشدیدکننده بحران سوریه هستند؛ درنتیجه، با وجود این عوامل پیچیده داخلی و بین‌المللی به‌نظرنمی‌رسد که شرایط مناسب برای پایان بحران سوریه در کوتاه‌مدت، فراهم باشد ولی درصورتی‌که طرف‌های مخاصمه به حل بحران، مایل باشند، می‌توانند با ایجاد ترتیب‌های امنیتی جدید در منطقه، میزان حضور و نفوذ خود را بازتعریف‌کرده، سازوکارهای (مکانیسم‌های) سیاسی مناسب را برای همزیستی مسالمت‌آمیز پیداکنند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating and explaining the factors affecting the creation and continuation of the Syrian crisis based on Burkhart’s research model

نویسندگان [English]

  • afsaneh naje 1
  • mohammad jamshideh 2
  • mohsen eslameh 3
1 Master's Degree in International Relations at Tarbiat Modares Universit.
2 The faculty members of the International Relations Department of Tarbiat ModaresUniversity
3 Assistant Professor of International Relations at Tarbiat Modares University
چکیده [English]

The Syrian political crisis is one of the most complicated regional crises of the past few decades, in which, in addition to internal factors, regional and transnational players and actors also have different roles in the process of crisis through their national strategies and interests. Since recognizing the factors and actors in each crisis is the most important part in explaining that crisis and  in discovering the ways to end it; thus the main question of the present paper is: " What are the most important      factors and actors that have caused, continued, and intensified the Syrian crisis? ». The findings of this article, which are obtained through an analytical-explanatory approach, and case study method is based on Burkhart’s research model (which is a demonstration of the combination of crisis stages and its causative and intensifier factors) that tries to explain the crisis in four determining stages of "the creation, expansion, reduction and the outcome" and also through relying on library data on the most important factors contributing to and exacerbating the Syrian crisis, show that    "the polarization and multi-centeredness of the Syrian crisis, the internationalization of the scope of the crisis, the continuous and prolonged conflict, the multiplicity of ethnic minorities, the system's Non-negotiable politics, the tensions and the widespread interference of foreign state actors are among the most important factors contributing to and exacerbating the Syrian crisis; therefore, despite these complex domestic and international factors, it seems that the conditions are not right for the end to the Syrian crisis in the short term, but if the parties to the conflict resolve the crisis, They can redefine their presence and influence by creating new security arrangements in the region, and find the appropriate mechanisms for peaceful coexistence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Syrian crisis
  • model
  • Burkhart
  • ISIL
  • Middle East

مراجع

-   اکرمی‌نیا، محمد (تابستان 1392)؛ «راهبردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دستیابی به اهداف 1404»، فصلنامه مطالعات راهبردی؛ سال شانزدهم، ش 2.
-   امیدی، علی و فاطمه رضایی (پاییز 1390)؛ «عثمانی‌گری جدید در سیاست خارجی ترکیه: شاخص‌ها و پیامدهای آن در خاورمیانه»، فصلنامه روابط خارجی؛ سال سوم، ش 3.
-      آجورلو، حسین (1390)؛ «تحولات سوریه: ریشه‌ها و چشم‌اندازها»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه؛ سال هجدهم، ش 3.
-   باقری دولت‌آبادی، علی و سیروان رحیمی دهگلان (1394)؛ «بحران سوریه: بررسی انگیزه‌ها، مواضع و آینده کردها»، فصلنامه سیاست خارجی؛ ش 112، ص 123 تا 150.
-      برچر، مایکل و جاناتان ویلکنفلد (1382)؛ بحران، تعارض؛ ترجمه علی صبحدل؛ تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-      برچر، مایکل (1382)؛ بحران در سیاست جهان، ظهور و سقوط بحران‌ها؛ ترجمه فردین قریشی؛ ج 1، تهران: مرکز پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-      برچر، مایکل (1392)؛ بحران در سیاست جهان؛ ترجمه علی بلوچی؛ ج 2، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-      برچر، مایکل و جاناتان ویلکنفلد (1382)؛ بحران، تعارض؛ ترجمه علی صبحدل؛ تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
 
-      بوزان، باری (1386)؛ چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت؛ ترجمه علیرضا طیب؛ پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران.
-      پورحسن، ناصر (1391)؛ «آثار بحران سوریه بر مسئله فلسطین»، فصلنامه مطالعات فلسطین؛ ش 18، ص 7 تا 36.
-   جانسیز، احمد و دیگران (زمستان 1393)؛ «رویارویی ایران و عربستان در بحران سوریه»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام؛ سال سوم، ش 12، ص 67 تا 92.
-      جعفری ولدانی، اصغر (1388)؛ چالش‌ها و منازعات در خاورمیانه؛ تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-      جمشیدی، محمدحسین (1378)؛ رفتارشناسی آمریکا در قبال نهضت ملی ایران؛ تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-   خلیلی، محسن؛ سلیمانی پور، زهرا؛ عشرتی خلیل آباد، فهیمه (1392)، "بررسی بحران آذربایجان بر پایه مدل مدیریت بحران برچر"، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، سال چهاردهم، شماره 55، صص 147تا 184.
-      خیبری، کابک؛ علیرضا ملاقدیمی و محمد رهگوی (1389)؛ «کالبدشکافی بحران گرجستان براساس مدل مایکل برچر»، پژوهش‌نامه روابط بین‌الملل؛ ش 45، ص 9 تا 46.
-      رجبی، سهیل (زمستان 1391)؛ «واکاوی جایگاه و نقش استراتژیک سوریه در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی»، فصلنامه پانزده خرداد؛ دوره سوم، سال دهم، ش 34.
-      روحانی، حسن (1388)؛ آشنایی با کشورهای اسلامی؛ ج 1، تهران: نشر مشعر.
-      ساجدی، امیر (1392)؛ «بحران سوریه و دخالت قدرت‌های بیگانه»، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل؛ دوره ششم، ش 24، ص 157 تا 190.
-      شریفیان، جمشید و همکاران (1391)؛ «تعامل و تقابل ایران و ترکیه در بحران سوریه»، فصلنامه امنیت‌پژوهی؛ سال یازدهم، ش 38، ص 139 تا 184.
-   صادقی، سید شمس‌الدین و کامران لطفی (1394)؛ «تحلیل مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران سوریه»، جستارهای سیاسی معاصر ؛ سال ششم، ش 1، (پیاپی 15)، بهار، صص 123 تا 144.
-      عمید، حسن (1383)؛ فرهنگ فارسی عمید؛ تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
-      فولر، گراهام (1390)؛ ژئوپلیتیک ایران؛ ترجمه عباس مخبر؛ تهران: نشر مرکز.
-   کی. جی. هالستی (1383)؛ مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل؛ ترجمه بهرام مستقیمی و طارم سری؛ تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
-      مستقیمی، بهرام (1385)؛ «در باب تعریف بحران در نظام بین‌المللی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی؛ ش 33.
-      دهخدا، علی اکبر (1377)؛ لغت‌نامه دهخدا؛ زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 
-      منصوری، محمدحسین (1392)؛ «بررسی مواضع و اهداف روسیه در بحران سوریه»، فصلنامه پژوهش‌های علوم انسانی؛ سال پنجم، ش 31، ص 175 تا 195.
-      موسوی، سید حسین (1388)؛ «بلندی‌های جولان و امنیت رژیم صهیونیستی»، فصلنامه مطالعات راهبردی؛ سال دوازدهم، ش 2.
-   نجات، سید علی (1394)؛ «گروهک تروریستی داعش و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛ چالش‌ها و فرصت‌ها»، فصلنامه سیاست دانشگاه تربیت مدرس؛ ش 6، ص 103 تا 119.
-   نیاکویی، سید امیر و حسین بهمنش (1391)؛ «بازیگران معارض در بحران سوریه: اهداف و رویکردها»، فصلنامه روابط خارجی؛ سال چهارم، ش 4، ص 97 تا 135.
-   هنسن، برت؛ پتر تافت و آندره ویول (1390)؛ راهبردهای امنیتی و نظم جهانی آمریکایی «قدرت ازدست‌رفته»؛ ترجمه دکتر سید امیر نیاکویی و دکتر احمد جانسیر؛ رشت: انتشارات دانشگاه گیلان.
1-    منابع انگلیسی
-       Baroud, Ramzy (2011), “Zero-Problems Foreign Policy No More:Turkey and the Syrian Abyss”, Foreign Policy Journal, November 26, 2011. Link: http://bit.ly/1T0KJdB
-       Bolton, K. R (2011), “Iran: The Next Domino?”, Foreign Policy, February 22, 2011http://bit.ly/1TuIHzA
-       Brecher, Michael (1977), “Toward a theory of International Crisis Behaviour”, International Studies Quartery, Volume 21, Issue 1.
-       Brecher, Michael (1979), “State Behavior in International Crisis”, Journal of Conflict Resolution, Vol.23, No.3, 446-480.
-       Cherif Vanly, Ismet (1992), The Kurds: A Contemporary Overview,Oxford: Rutledge
-       Chossudovsky, Michel )2011 (, "The Destabilization of Syria and the Broader Middle East War".Global Research Website, June 17, 2011. Link: http://bit.ly/1XaweH8
-       El-Hokayem, Emile, (2007), “Hizballah and Syria: Outgrowing the Proxy Relationship’’, the Washington Quarterly, 30 (2)./
-       Ian Black and Dan Roberts (2013), “Hezbollah is helping Assad fight Syria uprising, says Hassan Nasrallah,” The Guardian (UK), April 30, 2013, https://goo.gl/wZWaCm
-       Joscelyn, Tomas (2013), "The long war Journal, Al-Qaeda in Iraq Al-Nusrah Frontemerges as rebranded single entity", Long War Journal, April9. Link: http://bit.ly/1rtfUVn
-       McClelland, Charles A (1997),“ the Anticipation of International Crisis”, International Studies Quarterly, Vol 21, No. 1.
-       Nazemroaya, Mahdi Darius) 2013 (, The Eurasian Triple Entente: TouchIran in a War, You Will Hear Russia and China. pp: 1-5/
-       Samii, Abbas William, (2008), “A Stable Structure on Shifting Sands: Assessing the Hezbollah-Iran-Syria Relationship”, The Middle East Journal, 62 (1).
-       Seeberg, Peter. (2012), "Syria and the EU. The crisis in Syria and the international sanctions with a focus on Syrian-EU relations." Videncenter om det moderne Mellemsten.
2-    منابع الکترونیکی
-      خبرگزاری تسنیم (1394)؛ «جنگ علیه داعش ممکن است نیم قرن طول بکشد»؛ ش خبر: 809009، لینک خبر: http://bit.ly/1Z808tV  .
-      خبرگزاری فارس (1395)؛ «انفجارهای هماهنگ در بروکسل، 30 کشته، 136 زخمی»؛ ش خبر: 13950103000182، لینک خبر:
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950103000182
-      همشهری آنلاین (1392)؛ «نقشه توزیع قومی و مذهبی در سوریه»؛ ش خبر: 250497، لینک خبر:
http://siasatrooz.ir/vdcirzaq.t1avr2bcct.html.
-   وب‌سایت پیشکسوتان جهاد و شهادت (1390)؛ «صاحبان قدرت در سوریه و ساختار سیاسی این کشور»؛  ش خبر: 251، لینک خبر: http://bit.ly/1Wa6JWO .
-   وب‌سایت خبرآنلاین (1394)؛ «تازه‌ترین آمار از میزان تلفات جنگ سوریه»؛ منتشرشده در تاریخ جمعه 11 دی 1394، ش خبر: 494636، لینک خبر:
 http://khabaronline.ir/detail/494636/World/middle-east.
-   وب‌سایت خبری عصر ایران (1394)؛ «آوارگان سوریه به روایت آمار و ارقام»؛ تاریخ انتشار 7 آبان 1394، ش خبر: 427231، لینک خبر: http://www.asriran.com/fa/news/427431.
-   فیلیپس، تیموتی و  آیسیکوویتس، نیر، «راز داعش در جذب نیرو از غرب چیست؟»، وب­سایت دیپلماسی ایرانی، آخرین تاریخ به روزرسانی سایت: پنجشنبه 7 دى 1396، http://bit.ly/1Yj3Enp، مقاله شماره: 1319030.
-   وب‌سایت سیاست روز (1390)؛ «اردوغان سقوط حکومت سوریه را پیش‌بینی‌کرد»؛ 26 شهریور 1390، لینک خبر: http://siasatrooz.ir/vdcirzaq.t1avr2bcct.html.
-      وب سایت موسسه مطالعات جنگ:
Kozak, Chris, “ALEPPO WARNING UPDATE”, Institute of the Study of War Website, published at APRIL 7, 2016, https://goo.gl/FNrhZe, Report Code: FmDI7NJJ

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 شهریور 1395
  • تاریخ بازنگری: 27 مهر 1395
  • تاریخ پذیرش: 14 دی 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار