اشباع نیافتگی سرزمینی افغانستان و پاکستان و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آیت‌الله بروجردی، تهران، ایران.

2 استادیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آیت الله بروجردی، تهران، ایران

چکیده

با خروج نیروهای نظامی آمریکایی و ایساف از افغانستان در سال 2021 و تصرف قلمرو این کشور توسط نیروهای طالبان، موضوع امنیت مرزهای شرقی دوباره به یکی از دغدغه‌های اساسی امنیتی برای جمهوری اسلامی تبدیل شده ‌است. افغانستان و پاکستان با حدود دو هزار کیلومتر مرز مشترک با ایران، اختلافات مرزی شدیدی با یکدیگر دارند. با بازگشت طالبان به قدرت در سال 2021، روابط آن‌ها پیچیده‌تر شده و تبعات عمیقی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی خواهد داشت. سؤال اصلی مقاله این است که «ریشه اختلافات پاکستان و افغانستان چیست و چگونه بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار بوده‌است؟» فرضیه مقاله نیز این گونه صورت‌بندی شده ‌است: «ریشه اصلی اختلافات پاکستان و افغانستان، مرز دیوراند است. چون افغانستان این خط مرزی را به رسمیت نشناخته‌، لذا، پاکستان همواره به دنبال ناکامی دولت مرکزی افغانستان بوده ‌است. این وضعیت زمینه‌ساز فعالیت گروه‌های تروریستی چون داعش، افزایش تولید مواد مخدر، تداوم آوراگی افغان‌ها، مداخله خارجی و استقرار طالبان به عنوان رقیب ایدئولوژیک جمهوری اسلامی شده؛ که هر کدام تهدیدی علیه امنیت ملی ایران ‌است». یافته‌های مقاله نشان‌ می‌دهد راهبرد پاکستان در افغانستان، موجب ایجاد دولت وابسته، ضعیف و ناکام در این کشور شده ‌است. نتیجه آن، فراهم‌شدن بسترهای ضد ‌امنیتی برای جمهوری اسلامی ایران ‌است. داده‌های مقاله از طریق منابع کتابخانه‌ای، مجلات و سایت‌های تخصصی اینترنتی گردآوری و با رویکرد تحلیل کیفی پردازش شده ‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Territorial Disputes Between Afghanistan and Pakistan and Their Impact on the National Security of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Naser Pourhassan 1
  • Mahdi Mohammadnia 2
1 Associate Professor, Department of Political Science, Ayatollah Boroujerdi University, Boroujerd, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Political Science, Ayatollah Borujerdi University, Borujerd, Iran.
چکیده [English]

With the withdrawal of American and ISAF military forces from Afghanistan in 2021 and the occupation of this country's territory by Taliban forces, the security of the eastern borders has once again become one of the primary security concerns for the Islamic Republic. Afghanistan and Pakistan share a border with Iran that spans about 2,000 kilometers and have significant border disputes between them. With the return of the Taliban to power in 2021, their relations will become more complicated, leading to profound consequences for the national security of the Islamic Republic. The main question of the article is "What is the root of the differences between Pakistan and Afghanistan, and how has it affected the national security of the Islamic Republic of Iran?" The hypothesis of the article is formulated as follows: "The main root of the differences between Pakistan and Afghanistan is the Durand border." Because Afghanistan has not recognized this border line, Pakistan has always sought the failure of the central government of Afghanistan. This situation has become the basis for the activities of terrorist groups such as ISIS, the increase in drug production, the continued displacement of Afghans, foreign intervention, and the establishment of the Taliban as an ideological rival of the Islamic Republic. Each of these is a threat to Iran's national security. The findings of the article indicate that Pakistan's strategy in Afghanistan has resulted in the establishment of a dependent, weak, and failed government in the country. The outcome is the development of anti-security platforms for the Islamic Republic of Iran. The data for the article was collected from library resources, magazines, and specialized internet sites, and analyzed using a qualitative approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Afghanistan
  • Pakistan
  • Territorial Disputes
  • Durand Line
  • Iran's National Security
  • Taliban
  • اس.ام، بورک و لارنس زایرینگ (۱۳۷۷)، تاریخ روابط خارجی پاکستان، ترجمه ایرج وفایی، تهران: کویر.
  • اسپوزیتو، جان. ال و دیگران (1396)، دولت و جنبش‌های اسلامی معاصر، ترجمه علیرضا سمیعی و محمد حاجی پور، تهران: نگاه معاصر.
  • بهمنی قاجار، محمدعلی (1382)، اختلافات ارضی افغانستان و پاکستان به روایت اسناد تاریخی وزارت امور خارجه ایران. تهران: وزارت امور خارجه، مرکز اسناد خدمات پژوهشی.
  • جان‌پرور، محسن (۱۳۹۵)، «تشریح و سطح‌بندی ابعاد پایه‌ای مطالعات مرزی» فصلنامه ژئوپلتیک، سال دوازهم، شماره ۴. صص 100-120.
  • حافظ نیا، محمدرضا و دیگران (1389)، «تأثیر جهانی شدن بر ماهیت مرزها»، مدرس علوم انسانی، سال دوازهم، شماره 3، صص 37-54.
  • داودوندی، نصرالله و دیگران (1399)، «درآمدی تحلیلی بر انقلاب اسلامی ایران از منظر مدل جامع دولت_ملت‎سازی»، مطالعات انقلاب اسلام، سال هفدهم، شماره سوم، صص 59-90.
  • رشید، احمد. (1379)، طالبان؛ اسلام، نفت و بازی بزرگ جدید، ترجمه اسدالله شفایی و صادق باقری. تهران: دانش هستی.
  • رکابیان،‌ رشید و دیگران (۱۳۹۸)، «بحران دولت در لیبی و امنیت اروپا»، تحقیقات سیاسی و بین المللی، سال یازدهم، ۱۱، شماره ۳۹ صص 147-169.
  • روآ، اولیور (1369)، افغانستان، اسلام و نوگرایی سیاسی، ترجمه ابوالحسن سروقد مقدم، مشهد: استان قدس رضوی.
  • سجادپور، سید‌محمدکاظم، محمدتقی جهانبخش (1393)، «تأثیر عنصر «مخدر افغان» بر امنیت ملی فدراسیون روسیه»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دوره بیستم، ۲۰، شماره 88. صص 59-88.
  • فراتی، محمدرضا و دیگران (1400)، «دولت ـ ملت‌سازی در غرب آسیا؛ ارائه الگوی بومی برای غلبه بر چالش‌ها»، آفاق امنیت، سال چهاردهم، شماره 50، صص 175-201.
  • قوام، عبدالعلی و افشین زرگر (1389)، دولت‌سازی، ملت‌سازی و نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: واحد علوم و تحقیقات تحقیقات.
  • مشیرزاده، حمیرا و مهدی عارفی (1400)، «چرخش در سیاست خارجی افغانستان در دورة اشرف غنی: رویکردی ادراکی»، اورآسیای مرکزی، دوره 14، شماره 2، صص 319-345.
  • ملازهی، پیرمحمد (1384)، فرصت‌ها و تهدیدهای امنیتی فراسوی جمهوری اسلامی ایران در نگرش به موضوع افغانستان، در: کتاب امنیت بین‌الملل، تهران: ابرار معاصر.
  • میگدال، جوئل (1395)، دولت در جامعه، ترجمه محمدتقی دلفروز. تهران: کویر.
  • هالیدی، فرد (بی‌تا)، انقلاب در افغانستان، ترجمه ع. اسعد، بی جا: نیاز.
  • Ahmadzai, Atal (2022), IS-Khorasan: Organizational Structure, Ideological Convergence
  • with the Taliban, and Future Prospects, Perspective on Terrorism, Volume 16, Issue 5.
  • Aljazeera (14 Apr 2017), US says ‘mother of all bombs’ hits ISIL in Afghanistan, https://www.aljazeera.com/news/2017/4/14/us-says-mother-of-all-bombs-hits-isil-in-afghanistan
  • Aljazeera (17 Apr 2022), At least 47 dead in Afghanistan after Pakistan attacks: Officials,https://www.aljazeera.com/news/2022/4/17/afghanistan-death-toll-in-pakistan-strikes-rises-to-47-official. (Accessed on: 17/4/2022).
  • Biden’s claim that nation-building in Afghanistan ‘never made any sense to me’, (2021), Washingtonpost, Aug 18,

https://www.washingtonpost.com/politics/2021/08/23/bidens-claim-that-nation-building-afghanistan-never-made-any-senseCornell, 2006: 273). (Accessed on: 23/8/2022)

  • Country Profile Afghanistan”, (2008), Library of Congress Country Studies on Afghanistan, https://www.loc.
  • Crisis Group Asia Briefing(2021), Pakistan: Shoring Up Afghanistan’s Peace Process, N°169, Islamabad/Washington/Brussels, 30 June at:

https://www.crisisgroup.org/asia/south-asia/pakistan/b169-pakistan-shoring-afghanistans-peace-process

  • Cultivation and Production.

https://www.unodc.org/documents/crop-monitoring/Afghanistan/Afghanistan_Opium_Survey_2021.pdf. (Accessed on: 11/9/2022)

  • Dkhar, Prashanta and Anita Dkhar. (2017). “The Durand Line: Official Positions of Pakistan and Afghanistan over the Legitimacy of the Border.”Advances in Social Science, Education and Humanities Research, Vol. 124,https://www.atlantis-press.com/proceedings/iccessh-17/25878801.
  • Dorani, Sharifllah (2019), American in Afghanistan: Foreign Policy and Decision Making from Bush to Obama to Trump, London: I.B. TAURIS.
  • Epstein, Jake (2022), “Constant ISIS terror attacks are challenging the Taliban's tenuous grip on power in Afghanistan”, Insider,Apr 30, available at: https://www.businessinsider.com/isis-challenging-taliban-legitimacy-afghanistan-security-new-bombings-2022-4
  • European Asylum Support Office(2021), Afghanistan Security situation Country of Origin Information Report

https://www.cgrs.be/sites/default/files/rapporten/easo_coi_report_afghanistan_security_situation_20210625.pdf

  • Farzana, Sheikh (2009), Making Sense of Pakistan, London: Foundation Books, Hurst $ Company.
  • Goldbaum, Christina(2022), With Spate of Attacks, ISIS Begins Bloody New Chapter in Afghanistan,

https://www.nytimes.com /2022/05/01/world/asia/afghanistan-isis-attacks.html

  • Jalal, Ayesha.(2014).The Struggle for Pakistan:a Muslim homeland and global politics.The Belknap Press of Harvard University Press.
  • Kaura, Vinay(2020),An enduring divide: Afghanistan, Pakistan, and the Durand Line, Avaialbe at: https://www.mei.edu/publications/enduring-divide-afghanistan-pakistan-and-durand-line
  • Koepke, Bruce (2016) Iran’s Relations with Afghanistan’s National Unity Government, in Saikal, Amin (eds.) The Arab World and Iran: A Turbulent Region in Transition, Palgrave Macmillan US.
  • Kugelman, Michael. (2019). “The Islamic State Will Outlive Baghdadi. Afghanistan Shows How.”Foreign Policy,Nov 5, 2019,

https://foreignpolicy.com/2019/11/05/isis-terrorism-killing-islamic-state-outlive-baghdadi-afghanistan/

http://www.unhcr.org/4ad448670.pdf

  • Saikal, Amin ( 2018). Afghanistan:A Turbulent State in Transition, in Shahrani.M. Nazif Mohib,( (eds.), Modern Afghanistan : the impact of 40 years of war, Indiana University Press.
  • UNHCR (2021) Scale up support to Iran to safeguard fleeing Afghans, says UNHCR’s Grand, https://www.unhcr.org/ir/2021/12/21/scale-up-support-to-iran-to-safeguard-fleeing-afghans-says-unhcrs-grandi/(Accessed on: 21/12/2021)
  • Soofi, Ahmer Bilal.(2015).“Pakistan-Afghanistan Border Management: A Legal Perspective.” Pakistan Institute of Legislative Development snd Transparency,https://rsilpak.org/wp-content/uploads/2019/01/Pakistan-Afghanistan-Border-Management-A-Legal-Perspective.pdf.
  • Tierney, Dominic (2021). “Why the United States Is Losing—And Russia and Iran Are Winning”, The Washington Quarterly, Vol.44, No.3, pp 69-87.
  • UNHCR (2022), “Refugees in Iran”, available at:

https://www.unhcr.org/ir/refugees-in-iran/

  • UNODC (United Nations office on drugs and crimes) (2021), Afghanistan Opium Survey 2021 Cultivation and Production.

https://www.unodc.org/documents/crop-monitoring/Afghanistan/Afghanistan_Opium_Survey_2021.pdf

  • UNODC (2022), “Opium Cultivation in Afghanistan”, November, available on: https://www.unodc.org/documents/crop-monitoring/Afghanistan/Opium_cultivation_Afghanistan_2022.pdf
  • Wafayezada, Mohammad Qasim and et all (2017),Four Decades of Efforts for Peace and Reconciliation in Afghanistan,The Afghan Institute for Strategic Studies (AISS) Kabul –January
  • Weinbaum, Marvin G. (1991), “War and Peace in Afghanistan: The Pakistani Role.” Middle East Journal, 45, No. 1.pp 71-85.
  • Yousafzai, Zafar Iqbal (2021), The Troubled Triangle: U.S.-Pakistan Relations Under the Taliban's Shadow, Routledge Chapman & Hall.
  • «پاسخ طالبان به حملات نظامی پاکستان: حوصله افغان‌ها را امتحان نکنید»، خبرگزاری خامه پرس، 16/ 4/2023: https://www.khaama.com/persian/archives/98901
  • «تولید ۹۰ درصد تریاک جهان در همسایگی ایران/با سه بار مصرف مواد مخدر، معتاد می‌شوید»، خبرگزاری فارس، 2/12/1401:

https://www.farsnews.ir/news/14011202000791

  • قادری، علی. «تحولات خاورمیانه و تاثیر آن بر افغانستان»، روزنامه افغانستان ما، 3//3/1394:http://www.dailyafghanistan.com/opinion_detail.php?post_id=132429