تحلیل بحران سوریه از منظر شکاف‌های اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه شیراز

2 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مطالعات منطقه‌ای، دانشگاه شیراز

چکیده

از دهه 1990 به این سو، تعارضات و شکاف‌های سیاسی و اجتماعی عمدتا شکل هویت بنیاد قومی، مذهبی و منطقه‌ای- محلی یافته و از حالت صرفا طبقاتی خارج شده اند. به تاثیر از پدیده های همچون جهانی شدن و انقلاب ارتباطات، هویتها و کنشگران غیر طبقاتی، آگاه تر و سیاسی ش در این تحقیق، نگارندگان با روش تحقیق تبیینی- علی و با رویکرد جامعه شناختی سیاسی-تاریخی در صدد ارائه پاسخ تحلیلی به این پرسش هستند: از منظر شکاف‌های اجتماعی و بحران های مرتبط با آن، بحران و جنگ داخلی سوریه ریشه در چه عواملی دارد؟ فرضیه تحقیق آن است که: از منظر یاد شده، بحران و جنگ داخلی سوریه ریشه در عواملی همچون: بحران هویت، نارضایتی ها و سیاسی شدن هویت های مذهبی (عمدتا سنی‌های در اکثریت) و تا حدی هویت های قومی (کردها)، بحران دولت سازی و مشروعیت و در نهایت، ظهور جریان تکفیری- سلفی داعش دارد. یافته کلی در این تحقیق آن است که بحران هویت و مشروعیت ریشه دار و عدم دولت سازی فراگیر با حضور همه گروه بندی های قومی و مذهبی در قیام هویت های قومی و مذهبی به ویژه جمعیت سنی مذهب در سوریه در سال 2011 موثر بودند اما با دخالت منفی کنشگران منطقه ای و فرامنطقه ای، ناشکیبایی حکومت بشار اسد و چیرگی رهبران و جریانات قدرت طلب و تکفیری، این حرکت به سرعت از جنبش اجتماعی با ماهیت اصلاح طلبانه منحرف شده و به سمت آشوب و جنگ داخلی سوق یافت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Syria Crisis from Social Cleavages Perspective

نویسندگان [English]

  • kh Sardarnia 1
  • Faezeh Kiani 2
1 Associate professor, Faculty of Law & Political Science, University of Shiraz.
2 M.A. in Middle East Studies, University of Shiraz.
چکیده [English]

From 1990s onward, socio-political struggles and cleavages mainly have been turned in to regional, ethnic and religious- based and excluded from merely classic nature. By attention to impacts of globalization and information & communication revolution, identities and non-classic agents have been become more aware and politicized by aim of emancipation and involving in politics. In this research, the authors try to give analytical answers to this question: from social cleavages perspective and related crisis, what are the roots of Syria crisis and civil war? Hypothesis is: from this theoretical perspective, the Syria crisis’s roots or factors consist of, identity crisis, dissatisfactions and politicization of religious identities (mainly Sonnies in majority) and partly ethnic identities (Kurds), state-building and legitimacy crisis and genesis of ISIS group. The main findings of this research are that: the Syrians religious-ethnic movement with emphasis on Sonnies in 2011 has been rooted in rooted identity and legitimacy crisis and non-overarching state-building, but this movement was deviated quickly from reformist nature into riot and civil war, because of negative involvement of regional and supra-regional powers, impatience of Bashar Assad’s government and the dominancy of power-based and Tkfiri-Jihaddi leaders and mainstreams on the movement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Syria
  • Political Crisis
  • Social Cleavages
-      بدیع، برتران (1376)؛ توسعه سیاسی؛ ترجمه احمد نقیب‌زاده؛ تهران: قومس.
-   زارعان، احمد (1394)؛ «بررسی ریشه‌ها و ویژگی‌های مشترک بحران خاورمیانه با تأکید بر بحران سوریه و عراق»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام؛ سال شانزدهم، ش1، ص 5 تا4.
-      زارعان، احمد (1392)؛ «سنخ‌شناسی شکاف‌های اجتماعی در سوریه»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام؛ سال چهاردهم، ش 4، ص 5 تا 45.
-   صالحی، سید جواد (1391)؛ «منحنی تحولات اصلاحی در سوریه و تحلیل نقش اپوزیسیون در این کشور»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه؛ سال نوزدهم، ش 70، ص 37 تا 60.
-      قوام، سید عبدالعلی و افشین زرگر (1387)؛ دولت­سازی، ملت­سازی و نظریه روابط بین‌الملل؛ تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
-      کامروا، مهران (1391)؛ خاورمیانه معاصر؛ ترجمه محمدباقر قالیباف و سید موسی پورموسوی؛ چ 2، تهران: قومس.
-      هانتینگتون، ساموئل (1375)؛ سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی؛ ترجمه محسن ثلاثی؛ چ 2، تهران: نشر علم.
 
-      Ahlerup, P. & Hansson, G  (2011), “Nationalism and Government Effectiveness”, Journal of Comparative Economics, Vol.39, No.3, pp. 431-451.
-      Antoun, T. R., & Quataert, D (1991), Syria: Society, Culture, and Polity, New York: State University of New York.
-      Ayhan, V (2011), “The Social Opposition Movement in Syria: the Assad Regime in the Context of Reform and Revolution”, Alternative Politics, Vol. 3, No.3, pp. 433-454.
-      Dean, L ((2003), the Middle East and North Africa, London: Europa Publications.
-      Devlin F. J (1976), The Ba´th Party: A History from its Origins to 1966, Stanford:Hoover Institution Press.
-      George, A (2003),. Syria: Neither Bread Nor Freedom, London: Zed Book Ltd.
-      Hinnebusch, A. R (1982), “The Islamic Movement in Syria”, in Hillal Dessouki, A. E. (ed), Islamic Resurgence in the Arab World,  New York: Praeger.
-      Hinnebusch, A. R (1991), “Class and State in Ba´thist Syria”, In Antun, R. T., & Quataert, D. (eds), Syria: Society, Culture, and Polity, New York: State University of New York Press.
-      Hinnebusch, A. R (2003), “Syria under the Ba´th: State Formation in a Fragmented Society”, The Arab Studies Quarterly, Vol.4, No.3, pp. 177-199.
-      Hinnebusch, A. R (2012), “Syria: from ‘authoritarian upgrading’ to revolution?”. International Affairs, Vol. 88, No.1, pp. 95–113.
-      Kedar, M (2005), Asad in Search of Legitimacy. UK: Sussex Academic Press.
-      Khatib, L (2011), Islamic and Islamist Revivalism in Syria: The Rise and Fall of Secularism in Baathist Syria, London: Routledge Publications.
-      King, S. J (2009), The New Authoritarianism in the Middle East and North Africa. India: Indiana University Press.
-      Levertti, F. L (2005), Inheriting Syria: Bashar's Trial by Fire, USA; the Brookings Institution Press.
-      Milson, M (1973), Society and Political Structure in the Arab World, New York: Humanities Press.
-      Pipes, D (1989), “The Alawi Capture of Power in Syria”, Middle Eastern Studies, No.25, pp. 429-450.
-      Salloukh, B. F (2000), Organizing Politics in the Arab World: State-Society Relations and Foreign Policy Choices in Jordan and Syria, Ph.D Dissertation, McGill University.
-      Zielinski, J (2002), “Translating Social Cleavages into Party Systems: The Significance of New Democracies”, World Politics, Vol.54, No. 2, pp. 184-211.
 
-      Abdhallah, A, “ISIS Leader Abu Bakr al-Baghdadi Grants $1,200, House and Furnishings to Members Who Wish to Marry. Iraqi News”, August 31,2014,  Retrieved from http://www.iraqinews.com/features/isis-abu-bakr-al-baghdadi-grants-1200-house-furnishings-members-wish-marry/ [Accessed:24,02,2015]
-      Abu Fadel, Z. (2011). Sectarianism dominates the movement against Syria’s government. The Arab American News (Dearborn). Retrieved from http://www.arabamericannews.com/news/news/id_4398 [Accessed:19,08,2014]
-      Al-Ayed, A. (2015). Jihadists and the Syrian Tribes: Transient Hegemony and Chronic Dilemmas. Arab Reform Initiative. Retrieved from http://www.arab-reform.net/ [Accessed:16,10,2015]
-      BAR, S. (2006). Bashar’s Syria: The Regime and its Strategic Worldview. Institute for Policy and Strategy, Retrieved from                   
-      Carnegie (a). (2013). The Kurdish Democratic Party in Syria (al-Parti). Carnegie Middle East Center.
-      Carnegie (b). (2013). the Kurdish Democratic Union Party. Carnegie Middle East Center. http://carnegieendowment.org/syriaincrisis. [Accessed:8,01,2015]
-      Carnegie (c). (2013). the Kurdish Future Movement. Carnegie Middle East Center. http://carnegieendowment.org/syriaincrisis. [Accessed:14,01,2015]
-      Carnegie. (2012). the Muslim Brotherhood in Syria. Carnegie Middle East Center.  http://carnegieendowment.org/syriaincrisis. [Accessed:14,01,2015]
-      Chatty, D. (2013). Syria's Bedouin Enter the Fray:. Foreign Affairs. Retrieved from  http://www.foreignaffairs.com/articles. [Accessed:16,7,2014]
-      Kaplan, S. D. (2008). Fixing Fragile States: A New Paradigm for Development. Westport: Praeger Security International. Retrieved                         from http://www.odi.org/comment. [Accessed:1,04,2014]
-      Khatib, L. (2015). The Islamic State’s Strategy: Lasting and Expanding. Carnegie Middle East Center, Retrieved from http://carnegie-mec.org. [Accessed:5,08,2015]
-      Lund, A. (2013). Syria's Bedouin Tribes: An Interview with Dawn Chatty. Carnegie Middle East Center. Retrieved from
http://carnegieendowment.org/syriaincrisis. [Accessed:17,02,2014]
-      Porat, L. (2010). The Syrian Muslim Brotherhood and the Asad Regime. Crown Center for Middle East Studies, Retrieved from
-      Tavares, L. R., de Souza Netto, P. H., Cheng, Q., & Storino, V. E. (2013). The Syrian Civil War on Human Dignity. International approaches towards domestic quarrels, pp:89-120. Retrieved from
-      Zelin, A. Y. (2012). Rally ‘Round the Jihadist. Retrieved from
http://foreignpolicy.com. [Accessed:7,03,2015]