تحلیل لایه‌ای علت‌ها و پدیداری هویت‌های شیعه – ایران‌ستیز در آینده‌ی خاورمیانه با تأکید بر جامعه‌ی عراق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم سیاسی- مسائل ایران، دانشگاه مازندران

2 استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه مازندران

چکیده

پدیداری هویت‌های شیعه- ایران‌ستیز، تاکنون، از پدیده‌های آشکار و هویدا در خاورمیانه بوده است. فرضیه نوشته حاضر آن است که این پدیده به درازا می‌کشد و در آینده نیز نمایان می‌شود؛ لذا این نوشتار، با در نگریستن به واقعیاتِ سامانِ خاورمیانه و کشوری چون عراق، بر اساس رویکردی آینده‌پژوهانه و کاربست روشِ باریک‌نگرِ «تحلیل لایه‌ای علت‌ها»، به دنبال پاسخ‌ دادن به این پرسش است که چرا هویت‌های شیعه- ایران‌ستیز در آینده نیز نمودار خواهند شد؟ برای یافتن پاسخ، این انگاره تقریر می‌شود که بنا به وجود سه لایه از علت‌های «ساخت اجتماعی و سیاسی»، «بافت گفتمانی» و «پرداخت افسانه‌ای» این هویت‌ها در آینده نیز سر بر خواهند کشید. این سه لایه کارکردی به‌هم‌پیوسته و درهم‌تنیده دارند؛ لایه نخست آدم‌های (سوژه‌ی) سرخورده و به ستوه آمده می‌آفریند، لایه دوم سرخوردگان را بسیج می‌کند و سرانجام، افسانه برمی‌انگیزاند و به کنش رهنمون می‌شود. یافته‌ها نشان می‌دهد که این لایه‌ها تنومند و نهادینه‌اند و به‌سادگی، موجباتِ پدیداریِ چنین هویت‌هایی را فراهم می‌آورند؛ ازاین‌رو، ایجاد تغییر در ساختارها و رفتارهای برسازنده‌ی هویت‌های شیعه – ایران‌ستیز امری ضروری و گریزناپذیر است؛ گرچه دگردیسی در لایه‌ی ساختاری نیز، به میزان فراوان، می‌تواند به‌تنهایی مانع از چنین فرجامِ تنگ و ناگواری شود

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Causal layered analysis on the rise of anti-Shiite-Iran identities in the future Middle East, with the emphasis on Iraq

نویسندگان [English]

  • REZA GARSHASBI 1
  • Ali Karimi 2
1 University of Mazandaran
2 professor of political science at the university of Mazandaran
چکیده [English]

The rise of anti-Shiite-Iran identities has been an obvious phenomenon in the Middle East. Presumption of the present article is that this identity will last long and would appear in future, thus the article by adopting futuristic approach and application of "Causal Layered Analysis", concerning the realities of the socio-political order of the Middle East and Iraq, seeks to answer the main question: why the anti-Shiite-Iran identities will appear in future? The main hypothesis is that" the existence of three layers of causes including socio-political and discursive context and mythical construction of them will lead to the rise of these identities. These three layers are interconnected and have interactive functions; the first layer creates depressed subjects, the second one mobilizes and the myth provokes them. The findings indicate that these layers are strong and institutionalized and easily lead to the rise of these kind of identities. Therefore, changing of structures and behaviors of anti-Shiite-Iran identity makers is necessary, although changes in the structural context, also, in some degrees, would prevent the rise of such identities too.

کلیدواژه‌ها [English]

  • futurology
  • causal layered analysis
  • Middle East
  • discourse and myth
  • anti-Shiite-Iran identities
- آزر، ادوارد ای و این مون، چونگ (1377)، امنیت ملی در جهان سوم، ترجمه پژوهشکده راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- اسمیت، برایان کلاو (1384)، فهم سیاست در جهان سوم؛ نظریه‌های توسعه و دگرگونی سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی و محمد سعید قانئی نجفی، تهران: وزارت امور خارجه.
- پوراحمدی، حسین و جمال جمالی (1388)، «طرح هلال شیعی؛ اهداف، موانع، پیامدها»، شیعه‌شناسی، دوره 7، ش 26، صص 56-7.
- پور حسن، ناصر و عبدالمجید سیفی (1394)، «تقابل نوسلفی‌ها با شیعیان و پیامدهای آن بر اتحاد جهان اسلام»، شیعه شناسی، دوره 13، ش 52، صص 34-7.
- پیش‌قدم، رضا و آیدا فیروزیان و محمدرضا فارسیان (1394)، «آینده‌پژوهی رشته زبان فرانسه با تکیه‌بر روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها»، پژوهش‌های ادب و زبان فرانسه، دوره 2، ش 4، صص27-1.
- حیدری، امیر هوشنگ (1393)، «آینده‌پژوهی»، اطلاعات و ارتباطات و دانش سیاسی، ش 196، صص 78-70.
- حسینی مقدم، محمد (1389)، «کاربرد آینده‌پژوهی در علوم سیاسی با تکیه‌بر روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها»، رهیافت‌های سیاسی و بین‌الملل، ش 23، صص 188-169.
- خزایی، سعید و علی‌رضا نصرتی و فاطمه تکلوی (1394)، «واکاوی پدیده آواتاریسم با روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها»، چشم‌انداز مدیریت دولتی، ش 21، صص 41-26.
- روزنهان، دیوید ال و مارتین ای پی سلیگمن (1389)، آسیب‌شناسی روانی، ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: ارسباران.
- زهرا، مبینی کشه و رهبر طالعی حور (1394)، «تبیین ظهور داعش و تأثیر آن بر امنیت ملی ج. ا.»، امنیت پژوهی، دوره 7، ش 49، صص 195-169.
- سردارنیا، خلیل‌الله و فائزه کیانی (1395)، «تحلیل بحران سوریه از منظر شکاف‌های اجتماعی»، جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 4، ش 1، صص 132-111.
- عنایت‌الله، سهیل (1388)، پرسش از آینده، آینده‌پژوهی به‌مثابه ابزار تحول سازمانی و اجتماعی، ترجمه مسعود منزوی، تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
- کریمی، علی (1390)، درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی تنوع قومی؛ مسائل و نظریه‌ها، تهران: سمت.
- کاسیرر، ارنست (1385)، افسانه دولت، ترجمه نجف دریابندی، تهران: خوارزمی، چاپ دوم.
- مارش، دیوید و جری استوکر (1387)، روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاج یوسفی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
 
-      Alloul, Jaafar (2011), ''The ‘Shi’a Crescent’ Theory'', Faculty of Arts and Philosophy Department of Languages and Cultures of the Near East and North Africa.
-      Abdo, Geneive (2017), the new Sectarianism; The Arab Uprising and The Rebirth of the Shi'a Sunni Divide, Oxford University Press.
-      Abdo, Geneive (2013), The New Sectarianism; The Arab Uprising and Rebirth of the Shi'a Sunni Divide, The Saban Center for Middle East Polisy at Brookings.
-      Bunzel, Cole (2015), From Paper State to Caliphate: The Ideology of the Islamic State, the Brookings Project on U.S. Relations with the Islamic World.
-      Cordesman Anthony H (2015), After ISIS; Creating Strategic Stability in Iraq, Working Draft.
-      Cakmak, Cenap (2015), ''The Arab Spring and the Shiite Crescent'', Review of Faith International Affairs, vol. 13, issue 2, pp. 52-63.
-      Cinnable, Ben & Natasha Lander & Kimberly Jackson (2017), Beating the Islamic State, Rand Copporation.
-      Eva, Bellin (2011), ''The Robustness of Authoritarianism in Middle East'', Comparative Politics, Vol. 36, No. 2, pp. 139-157.
-      Gabriel, Paulo & Hilo Pinto (2017), The Shattred Nation, in Sectarianization Mapping the New Politics of Middle East, Oxford University Press.
-      Guzansky, Yoel & Gallia Lindenstrauss (2013), ''The Emergence of the Sunni Axis in the Middle East'', Strategic Assessment, Vol. 16, No. 1.
-      Hashemi, Nader & Danny Postel (2017), Sectarianization, Mapping the New Politics of the Middle East, Oxford University Press.
-      Hilterman, Joost (2007), ''A New Sectarian Threat in the Middle East?'', International Review on the Red Cross, Vol. 89, No, pp 795-808.
-      Haddad, Fanar (2011), Sectarianism in Iraq, Oxford University Press.
-      Jenkins, Brain Michael (2015), How the Current Conflict Are Shaping the Future of Syria And Iraq, Rand Copporation.
-      Karakoc, Julide (2015), Authoritarianism in the Middle East, Palgrave Macmillan.
-      Kidd, D Suunie & James W. Kidd (1972), ''Theory of Fear as a Motivation'', Stanislaus Journal of Psychology, Vol. 2, No. 20, pp 1-11.
-      Lanchovichina, Elena (2016), Economic Costs of Post- Arab Spring Civil Wars in the Middle East and North Africa, Mediterranaen Yearbook.
-      Luizard, Pierre – Jean (2016), Sunnis, Shiites; the Secind Major Fitna, Mediterranean Yearbook.
 
-      Magen, Amichai (2013), The Crisis of Governance in the Middle East, International Institute for Counter-Terrorism.
-      Mansour, Renad (2016), The Sunni Predicament in Iraq, Carnegie Middle East Center.
-      Maoz, Moshe (2007), The Shi'I Crescent; Myth and Reality, The Saban Center for Middle East Policy at the Brookings Institytion.
-      Nasr, Vali (2006), The Shia Revival, How Conflict within Islam Will Shape The Future, New York: w.w Nortorn & Compony.
-      Puelings, Jelle (2010), Fearing A Shiite Actopus, Royal Institute for International Relations.
-      Salloukh, Bassel F (2017), The Sectarianization of Geopolitics in the Middle East, in Sectarianization, Mapping the New Politics of the Middle East, Oxford University Press.
-      Shay, Shaul (2014), ''The Threat of tte Salafi Crescent'', The Begin – Sadat Center for Strategic Studies, No. 235.
-      World Bank Group (2017), ''Iraq; Systematic Country Diagnostic'', Report No, 112333-IQ, Worid Bank Group.
 
-      Teti, Andrea & Pamela Abbott & Munqith Dagher (2017), Iraq After Isisi; Continued Conflict or Rebuilding Beyond Ethno Sectarian Identity?, 21/09/2017, https://www.opendemocracy.net/en/north-africa-west-asia/iraq-after-isis-continued-conflict-o.