الگوی امام جماعت در جمهوری اسلامی ایران: مطالعه موردی امام جماعتی آیت‌الله مهدوی کنی (ره) در مسجد جلیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)

2 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

با توجه به نقش سازنده مساجد در تربیت نیروی انسانی و جامعه‌پذیری سیاسی، در این نوشتار نویسندگان به موضوع کارکرد راهبری امام جماعت پرداخته‌اند؛ دراین‌خصوص، محققان تلاش‌کرده‌اند که با رجوع به عملکرد آیت‌الله مهدوی ­کنی در مسجد جلیلی به الگویی عملیاتی برای پیشنهاد به سایر ائمه جماعت دست‌بیابند؛ دلیل این امر، آن است که آیت‌الله مهدوی ­کنی توانستند، ابعاد فردی، اجتماعی و سیاسی- اجتماعی امام جماعت را متناسب با شرایط و مقتضیات زمانی جمع‌کرده، از این طریق، تأثیری مثبت بر افراد و جامعه برجای‌گذارند که تاامروز، ظهور و نموددارد.
پرسش اصلی تحقیق حاضر عبارت‌است از اینکه «الگوی  امام جماعتی در جمهوری اسلامی ایران، مستند به سیره­ آیت­الله مهدوی کنی کدام است؟»؛ برای پاسخ‌دادن به این پرسش­، محققان با استفاده از روش تحلیل محتوا و  مصاحبه با یاران آیت‌الله مهدوی‌ کنی در مسجد جلیلی، وجوه معنوی، فردی و سیاسی- اجتماعی عملکرد ایشان را در این مسجد، شناسایی و تحلیل‌کرده و درنهایت، الگوی جامع استنباطی‌شان را ارائه‌کرده‌اند؛ نتایج تحقیق نشان‌می‌دهند که آیت­الله مهدوی کنی به‌عنوان امام جماعت، در سه ساحت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برنامه‌داشته­اند و با تدابیری که به‌کاربستند، مسجد جلیلی را در ساحت سیاسی، به‌عنوان کانون مبارزه ضد رژیم و در ساحت اجتماعی، به‌عنوان نهاد مؤثر در رفع نیاز­ها و کمک­ به محرومان و در ساحت فرهنگی، به‌عنوان کانون تعلیم و تربیت مطرح‌کردند. لازم است، یادآوری‌شود که همه این ابعاد برپایه اصل مسجد به‌عنوان کانون عبادی استوار بوده و تربیت عبادی و ایمانی به‌عنوان رسالت اصلی مسجد مفروض انگاشته‌شده‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Congregation Imamate, a Model in the Islamic Republic of Iran: A Case Study of the Congregation Imamate by Mahdavi Kenny at Jalili Mosque

نویسندگان [English]

  • M Pour Jafari Sadrabad 1
  • S Eftekhari 2
1 M.Sc. Student of Islamic Studies and Political Science, Imam Sadegh University.
2 Associate Professor of Political Science, Imam Sadegh University
چکیده [English]

Given the constructive role of mosques in the training of manpower and political socialization, the authors of this article have addressed the function of leadership of the Imamate of the congregation. In this regard, the researchers have attempted to obtain an operational model for proposing to other congregations by referring to Ayatollah Mahdavi Kenny's performance in Jalili mosque.The reason is that Ayatollah Mahdavi Kenny was able to gather the personal, social and socio-political dimensions of the congregration Imamate in accordance with the time and circumstances, thus making a positive impact on individuals and society that has emerged to this day. The main research question  is: "What is the pattern of a congregation imamate in the Islamic Republic of Iran, documented by Ayatollah Mahdavi Kenny's manner?" To answer this question, the researchers used the content analysis method, interviewed the companions of Ayatollah Mahdavi Kenny in Jalili Mosque, identified and analyzed the spiritual, Individual and socio-political aspects of his  performance in this mosque and, and finally, have provided a comprehensive inferential model. The results of the study show that Ayatollah Mahdavi Kenny, as Imam of the congregation, has planned in three areas: political, social and cultural. In their measures, they have put Jalili Mosque in the political arena as the focus of anti-regime struggle and in the social arena as an effective institution in meeting the needs and assistance of the deprived and in the cultural arena as the focus of education. It is important to note that all of these dimensions are based on the principle of the mosque as the center of worship, and faith education which are assumed as the main mission of the mosque.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Jama'at
  • Jalili Mosque
  • Ayatollah Mahdavi Kenny
  • Islamic Republic of Iran
  • Society
-استراوس، انسلم و جولیت کربین (1396)؛ مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای؛ ترجمه ابراهیم افشار؛ تهران: نی.
-ایمان، محمدتقی (1388)؛ مبانی پارادایمی روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی؛ قم:پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
-آژده، مجید (1390)؛ حوزه­ علمیه­ مروی و نقش آن در تاریخ معاصر با مقدمه حضرت آیت­الله مهدوی کنی؛ تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
-آیت­الله مهدوی کنی به روایت اسناد ساواک (1385)؛ تهران: مرکز رسیدگی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
-جعفرزاده، محمدحسین (1392)؛ مسجد تراز اسلامی از منظر امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری؛ تهران: دفترمطالعات و پژوهش‌های مرکز رسیدگی به امور مساجد.
-جمعی از نویسندگان (1384)؛ کارکرد مساجد؛ تهران: انتشارات رسانش.
-حسینیان، روح­الله (1383)؛ چهارده سال رقابت ایئولوژیک شیعه در ایران؛ تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-خمینی، روح­الله (1384)؛ صحیفه­ امام؛ چ 4، تهران: انتشارات عروج.
-خواجه­سروی، غلامرضا (1385)؛ خاطرات آیت­الله مهدوی کنی؛ چ 2، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-رضایی، علی (1382)؛ جایگاه مساجد در فرهنگ اسلامی؛ تهران: مؤسسه­ فرهنگی انقلاب اسلامی.
-عباسی، رسول (1390)؛ مسجد طراز اسلامی؛ چ 1، تهران: ستاد عالی هماهنگی و نظارت عالی بر کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد.
-عسکری، سید مرتضی (1391)؛ نقش ائمه در احیای دین؛ چ 3، ج 1، قم: انتشارات علامه عسکری.
 
-فرخی، میثم (1395)؛ سیاست­گذاری مسجد در جمهوری اسلامی ایران؛ تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
-فروغ مسجد (1393)؛ تهران: دفترمطالعات و پژوهش‌های مرکز رسیدگی به امور مساجد.
-قدسی‌زاد، پروین (1383)؛ تاریخ شفاهی مسجد جلیلی؛ تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-قرائتی، محسن (1371)؛ تفسیر قرآن؛ تهران: مرکز فرهنگی درس­های از قرآن.
-قیصری، مهدی (1395)؛ یار امام، یاور رهبر؛ چ 1، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-محمدى، منوچهر (1373)؛ تحلیلی در انقلاب اسلامی؛ تهران: امیرکبیر.
-مدنی، جلال­الدین (1369)؛ تاریخ سیاسی معاصر ایران؛ قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه­ مدرسین حوزه­ علمیه قم.
-مهری، فرشید (1383)؛ مسجد بازار تهران در تهضت امام خمینی؛ چ 1، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
 
-آیت‌الله خامنه‌ای، سید علی؛ «بیانات در دیدار با ائمه جماعات استان تهران»؛ سایت Khamenei.ir، 31/05/1395.
 
-زواره­ای، محمد­علی (11/6./96)؛ متن مصاحبه در آدرس زیر موجود است: آرشیو دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت­الله مهدوی کنی.
-قاضی، علی (12/6./96)؛ متن مصاحبه در آدرس زیر موجود است: آرشیو دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت­الله مهدوی کنی.
-گل‌افشانی، محمدعلی (29/01/1396)؛ متن مصاحبه در آدرس زیر موجود است: آرشیو دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت­الله مهدوی کنی.
-گودرزی، آیت (4/6./96)؛ متن مصاحبه در آدرس زیر موجود است: آرشیو دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت­الله مهدوی کنی.