جمهوری اسلامی ایران و عراق نوین: تبیینی بر کاربرد قدرت نرم در عراق نوین درراستای تحقق ارزش‌های انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 . استادیار علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

2 کارشناس ارشد روابط بین¬الملل دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

امروزه به­ویژه با توجه به تحول­های جهان اسلام، نزدیکی جوامع مسلمان به­مثابه ضرورتی تعیین­کننده در عرصه بین­المللی احساس­می­شود؛ این در حالی است که قدرت نرم به­مثابه چهره­ای جدید از اِعمال قدرت در سطح بین­المللی مطرح می­شود که با تأکید بر بنیان­های ناملموس قدرت، بیانگر لزوم به­کارگیری شیوه­هایی مقبول و درعین­حال، مشروع­تر در جهت حصول به اهداف در حوزه سیاست خارجی است و کار ویژه اصلی آن شکل­دهی ترجیح­های دیگران بوده، دارای منابعی مانند دین و فرهنگ، ارزش­های سیاسی و سیاست خارجی است. در فضای دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی ایران می­تواند با درنظرگرفتن اهداف ارزشی خود درخصوص سایر جوامع اسلامی از منابع قدرت نرم بهره­گیری­کند و با توجه به نقش و جایگاه استراتژیک عراق در جهان اسلام و وجود اشتراک­های عدیده­اش، بیش از سایر جوامع اسلامی می­تواند مورد توجه ایران قرارگیرد؛ در این ارتباط، این نوشتار، باورمند است که به دلیل وجود منابع متعدد قدرت نرم ایران در عراق به­کارگیری و مدیریت صحیح آنها دستاوردهایی مثبت و پایدار را برای تحقق ارزش­های اسلامی انقلاب ایران در­بر­خواهدداشت و به بهترین، مشروع­ترین و درعین­حال، پایدارترین شکل ممکن، تأمین­کننده اهداف مورد نظر خواهدبود؛ در این ارتباط، مسئله این پژوهش، شناخت منابع قدرت نرم ایران در عراق نوین است که می­تواند زمینه­ای برای تحقق ارزش­های متعالی انقلاب در جهان اسلام باشد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Islamic Republic of Iran and Modern Iraq: An Applied Explanation of Soft Power in Modern Iraq in Line with Realization of Values of the Islamic Revolution

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Jamshidi 1
  • Rasool Mohammadi Gahrooei 2
1 Assistant Professor, Political Science, Tarbiat Modares University
2 M.A. International Relation, Tarbiat Modares University.
چکیده [English]

Today, particularly in the light of the developments in the world of Islam, the closeness of the Muslim communities in international arena to each is felt as a determining necessity. At the same time, soft power is a new face of exertion of power on international level which lays emphasis on intangible aspects of power entailing the application of acceptable and more legitimate methods to achieve goals in foreign policy, whose main function is to form the preferences of others and whose main sources are religion, culture, and political values and foreign policy. After the victory of the Islamic Revolution, the Islamic Republic of Iran, relying on its value-based goals in relation to other Muslim communities, utilized the sources of soft power. Given the strategic role ofIraqin the world of Islam and its several commonalities withIran, it has been more significant forIranin this connection. The present paper  maintains that due to the existence of several sources of soft power ofIraninIraq, their proper application and management will have positive sustainable achievements for materialization of the values of Islamic Revolution and will realize the said objectives in the best, most legitimate and sustainable manner. The main problem of the present paper is to find out the sources ofIran’s soft power in modernIraqwhich can prepare the grounds for materialization of sublime values of the revolution in the world of Islam. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Republic of Iran
  • modern Iraq
  • Soft Power
  • values of Islamic Revolution
- منابع فارسی
-   احمدی، فرج ا... و یاسر قزوینی حائری (1389). «فرایند تدوین قانون اساسی عراق». فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 40، شماره 2، صص 19 تا37.
-   احمدی، عباس (1389). «نقش مذهب در گسترش حوزه نفوذ، مطالعه موردی: تشیع و ایران». فصلنامه ژئوپلیتیک، سال ششم، شماره 1، صص 37 تا 74.
-      اسپوزیتو، جان. ال (1388). انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، مترجم محسن شانه چی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران (انتشارات باز)، چ 3.
-      ایروانی، امیر سعید (1388). «عملیات آمریکا در عراق و تأثیر آن بر ایران». فصلنامه روابط خارجی، سال اول، شماره 2، تابستان، صص: 153 تا 183.
-      حکیم، سید محمدباقر (1382). «شیعیان عراق، آرمان­ها و چالش­ها». فصلنامه شیعه­شناسی، سال اول، شماره 1، صص 25 تا 40.
-      برزگر، کیهان (1385). «عراق چشم به راه فرصت­سازی ایران». روند اقتصادی، شماره 17، بهمن ماه، صص: 17 تا 21.
-   برنا بلداجی، سیروس (1384). «روابط جمهوری اسلامی ایران و عراق نوین (چالش­ها، فرصت­ها و تهدیدها)»­. مجلس و پژوهش، سال دوازدهم، شماره 49 و50، صص: 273 تا 300.
-   بشری، اسماعیل و رحمان قهرمان پور (1387). سلاح­های هسته­ای جدید و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی و مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
 
-      بهزادی مددی، حمید (1374). اصول روابط بین­الملل و سیاست خارجی، تهران: چاپ کارون.
 
-      پورسعید، فرزاد (1389). «برآورد استراتژیک عراق آینده». فصلنامه مطالعات راهبردی، سال سیزدهم، شماره 1، شماره مسلسل 47، صص 176 تا 211.
 
-   تافلر، آلوین (­1370­). تغییر ماهیت قدرت (دانش، ثروت و خشونت در آستانه قرن بیست­ویکم)، مترجمان حسن نورائی بیدخت و شاهرخ بهار، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.
 
-   جعفری ولدانی، اصغر (1371). «روابط ایران و عراق از آتش بس تا پذیرش دوباره قرارداد  1975». اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 59 و 60، مرداد و شهریور ماه، صص: 52 تا 60.
-      جمالی، جمال (1386). «هلال شیعی و هژمونی آمریکا». فصلنامه شیعه­شناسی، سال پنجم، شماره 20، صص 7 تا 31.
-      جمالی، حسن (1380). تاریخ و اصول روابط بین­الملل، قم: مرکز تحقیقات اسلامی.
-      جمشیدی، محمدحسین (1390). دیپلماسی پیامبر(ص)، تهران: شرکت چاپ و نشر بین­الملل.
-   حجازی، حسین (1387). «ظرفیت­های قدرت نرم­افزاری جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تهدیدات نرم آمریکا». گزارش جمهور، شماره 26 و 27، هجدهم و بیست­وچهارم فروردین، صص 3 تا 28.
-      حشمت زاده، محمدباقر (1387). تأثیر انقلاب اسلامی بر کشورهای اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
-      دکمجیان، هرایر (1366). جنبش­های اسلامی در جهان عرب، ترجمه حمید احمدی، تهران: انتشارات کیهان.
-      دهشیری، محمدرضا (1385). «جایگاه قدرت نرم در انقلاب اسلامی ایران». مجله حضور، شماره 57.
-   -------------- (1384). «الزامات فراروی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در پرتو سند چشم­انداز بیست ساله». فصلنامه اندیشه انقلاب اسلامی، شماره 16 و 14، بهار و تابستان، صص: 41 تا 66.
 
-   دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1387). چارچوبی مفهومی برای ارزیابی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دفتر گسترش تولید علم (وابسته به معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی).
 
-      رازانی، احسان (1384). پیامدهای حضور نظامی آمریکا در عراق بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سازمان عقیدتی و سیاسی ناجا.
 
-   رستگار، نصرت ا... (1384). «مشروعیت حکومت از دیدگاه فردوسی، کسب قدرت شاهان ایران باستان به روایت شاهنامه». آئینه میراث، دوره جدید، سال سوم، شماره 2، تابستان، صص 9 تا 40.
 
-      رمضانی، روح ا... (1388). «درک سیاست خارجی ایران». فصلنامه روابط خارجی. شماره 1، بهار، صص 11 تا 20.
-   زیباکلام، صادق و محمد رضا عبدا... پور (1388). «بررسی نقش هم­گرایی کردها و شیعیان عراق در موفقیت سیاست­گذاری­های امنیتی ایران در قبال عراق». فصلنامه سیاست. دوره 39، شماره 4، صص 47 تا 62.
-      زین العابدین، یوسف (1386). «منافع ملی ایران و ژئوپلتیک نوین شیعه». فصلنامه شیعه­شناسی، سال پنجم، شماره 19، صص 33 تا 49.
-      سید نژاد، سید باقر (1388). «سلفی گری و تأثیر آن بر جمهوری اسلامی ایران». مطالعات راهبردی، سال سیزدهم، شماره 1، شماره مسلسل 47، صص 95 تا 122.
-   شریعتی، شهروز (1388). «معرفت­شناسی بنیان­های فکری گفتمان مقاومت اسلامی در انقلاب ایران» مجموعه مقالات همایش بین­المللی مقاومت، تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. دفتر برنامه­ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی. صص 57 تا 82..
-      فولر،گراهام.ای و فرانکه و رحیم ورند (1383). «شیعیان عراق». فصلنامه شیعه­شناسی، ترجمه خدیجه تبریزی، سال دوم، شماره 6، صص 155 تا 189.
-      قنبری، آیت (1381). «منابع قدرت روحانیت شیعه در ایران». فصلنامه علوم سیاسی، سال پنجم، شماره 20، زمستان، صص 267 تا 281.
-      قوام، عبدالعلی (1384). «فرهنگ: بخش فراموش­شده یا عنصر ذاتی روابط بین­الملل». فصلنامه سیاست خارجی، سال نوزدهم، شماره 2، تابستان، صص 291 تا 303.
-      عیوضی، محمدرحیم (1389). «مقایسه مردم­سالاری دینی و لیبرال دموکراسی». راهبرد یاس، شماره 21، صص 291 تا 311.
-   غلامی قمی، مصطفی (1386). «نقش شیعیان و رهبران مذهبی در تحولات سیاسی و اجتماعی عراق در سده اخیر». فصلنامه شیعه­شناسی، سال پنجم، شماره 17، صص 167 تا 194.
-      کوزه گر، ولی (1389). «روابط ایران با حکومت اقلیم کردستان عراق». گزارش، سال نوزدهم، شماره 219، مرداد ماه، صص 45 تا 55.
-   مجتهدزاده، پیروز (1385). «دادگری پدیده­ای از هویت ایرانی» (بخش دوم)، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 223 و 224، فروردین و اردیبهشت ماه، صص 4 تا 17.
-   مریجی، شمس ا... (1387). مبانی فکری و زمینه­های اجتماعی جریان­های معاصر عراق، قم: موسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم).
-      محمدی ملایری، محمد (1375). تاریخ و فرهنگ ایران در دوره انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی، تهران: توس.
-   موسوی، سید محمد (1387). «تحول گفتمان سیاسی تشیع در قرن بیستم». فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. دوره 38، شماره اول، صص 297 تا 316.
-      نادری، احمد (1386). گفتمان جنبش شیعی عراق، بررسی انسان شناختی، تهران: انتشارات نزدیک.
-   نای، جوزف (1389). قدرت نرم؛ ابزارهای موفقیت در سیاست بین­الملل. ترجمه سید محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، چ 3.
-      نجفی، فیروز (1386). «تأثیر انقلاب اسلامی بر جنبش شیعیان عراق». پژوهش­نامه تاریخ، سال سوم، شماره 10، صص 131 تا 153.
-      هالستی، کی.جی (1373). مبانی تحلیل سیاست بین­الملل، ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارم سری، تهران: وزارت امور خارجه.
-   هرسیج، حسین و مجتبی تویسرکانی (1389). «تأثیر مؤلفه­های هویت­ساز ایرانی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره 3، شماره 9، بهار، صص 151 تا 180.
-      وایت، برایان (1379). دیپلماسی، سیدحسین محمدی نجم، تهران: دوره عالی جنگ سپاه.
2- منابع انگلیسی
-      Abedin.Mahan(2002). “Iranian views on regime change in Iraq ”.Jointly published by united state committee for a free lebanan and the middle east forum.vol.4.no 11.
-      Chubin.Shahram(2009). “Iranspower in contex”.survival.vol.5.no.1pp:165-190.
-      Diamond,Larry(2005). “Building democracy after conflict, lessons from Iraq” Journal of democracy.Vo:16, no:1, January, pp: 9-23.
-      Lock, Edward (2010). “ Soft power and strategy developing a strategic concept of power” in: Soft power and U.S.A foreigan policy, theoretical, historical and contemporary perspective. london andnew york: Routledge.
-      Mohammadi, Manouchehr (2008). “The source of power in Islamicrepublicofiran”.iranian journal of international affairs.vol.16.no.2 pp:1-21.
-      Milani.Mohsen (2005). “Iran.the status quo power”.Current History.pp:30-36
-      ­Nicool.Alexander(2007). “Iranian­ influence in Iraq”.Stratigic  Studies. vol.13. issue:10.
-      Nye. Joseph(2011). The  Future  of  power.United States: public affairs.
-      ---------------- (2010). “The future of soft power in us foreign policy”. In: Soft power and U.S.A foreigan policy, theoretical, historical and contemporary perspective. Routledge, londonand new york, firist published
-      ---------------- (2004). “Soft power and American foreign policy”. Political science quarterly. Vol: 119, no: 2 , pp: 255-270.
-      ---------------- (2004). “Soft power: the means to success in world politics”. public affairs.New york.pp:191-197
-      ­---------------- (2002). “The Information Revolution and American soft power”.asia-pacific review.vol.9.no:1.
-      ---------------- (1990). “Soft power”.Foreign policy.no.80 autumn.pp:153-171
-      Roberto, Keohane and JosephNye(1988). “Power and interdepence in the information age”.Foregin affairs.V.12.NO.5
-      Zahran, Geraldo and Ramos, Leonardo (2010).  “From  Hegemony to soft power implications of a conceptual change” . in: Soft power and U.S.A foreigan policy, Theoretical, historical and contemporary perspective.LondonandNew york: Routledge.
3- منابع الکترونیکی
-      Katzman. Kenneth.(2010). “IranandIraqrelations”. congressional research service.www.crs.gov.
-      -------------------------- (2005) “Iransinfluence in Iraq”. report for congress. received through the www.crs.com. order code:RS.22323-november.15
-      Peterson, Scott (2005). “Iranflexesits soft power in Iraq”. The Christian acience monitor. 20may: www.Csmonitor.com/2005/0520/p06s02-woiq.html
-      Sulivan,Marisa.(2009). “Iransoft power inIraq”.
     www.irantracker.org/analysis/iran.