بررسی انتقادی گفتمان باراک اوباما در زمینۀ موضوع هسته‌ای ایران طی هشت سال دورۀ ریاست‌جمهوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

چکیده

گفتمان سیاسی نقش عمده‌ای در جهت‌دهی افکار دارد و نقش‌آفرینی گفتمانی در امور سیاسی در کنار تصمیمات عمدۀ سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی قرار می‌گیرد. ازهمین‌رو، مقالۀ حاضر برای تبیین برخی ابعاد گفتمانی موضوع هسته‌ای به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به ایران در سطح بین‌المللی، به بررسی تصویر گفتمانی ارائه شده در سخنان باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا دربارۀ این موضوع طی دو دوره ریاست‌جمهوری می‌پردازد. مجموعه‌ای از 377 سخنرانی اوباما طی سال‌های 2009 تا 2016 بر مبنای دیدگاه ون دایک دربارۀ "مطالعات انتقادی گفتمان" با به‌کارگیری ترکیبی از جستجوی واژگانی و چند مرحله کُدگذاری کیفی مورد مطالعه قرار گرفت که حاصل آن استخراج تصویری گفتمانی متشکل از هفت مقولۀ اصلی بود: تهدید هسته‌ای ایران؛ جدیت آمریکا برای مقابله؛ ترجیح راه‌حل صلح‌آمیز؛ استفاده از همۀ گزینه‌ها؛ همراهی جهانیان با آمریکا؛ پاسخ به فشارهای داخلی؛ و دستاورد توافق هسته‌ای. این مقولات نشان‌گر وجود طرحی مستتر در سخنان اوباما برای همراه‌سازی مخاطبان با تصمیمات و اقدامات سیاسی، اقتصادی، و نظامی آمریکا است. آگاهی انتقادی مخاطبان نسبت به این نوع تصاویر گفتمانی می‌تواند به ارزیابی آگاهانه از جریانات گفتمانی منجر شود و از مطالعات انتقادی گفتمان می‌توان برای ایجاد این آگاهی بهره برد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Study of Barack Obama’s Discourse on the Iranian Nuclear Issue in his Eight Years in Office

نویسنده [English]

  • Seyyed-Abdolhamid Mirhosseini
Associate Professor of English Language Teaching, Al-Zahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Political discourse plays a crucial role in directing thoughts, and discursive functioning in politics may be placed next to major political, economic, and even military decisions. Therefore, this study attempts to explore some discursive aspects of the Iranian nuclear issue as a major concern related to Iran in the international arena and to investigate the discursive image portrayed in this regard by the American President Barack Obama during his two terms in office. A body of 377 speeches by Obama during 2009–2016 was studied based on Van Dijk’s perspectives on “critical discourse studies” through a mix of lexical search and multiple phases of qualitative coding. The outcome was a discursive image comprising seven major themes: the Iranian nuclear threat; America’s will to face this threat; preference for a peaceful solution; applying all options; universal agreement with America; encountering internal pressure; and the nuclear agreement as an important success. These themes illustrate a discursive plan underlying Obama’s speeches aimed at creating audience consent for American political, economic, and military decisions and actions. Critical awareness on the part of the audience regarding this kind of discursive images can create space for critical appraisal of discursive trends, and critical discourse studies can be employed to enhance this awareness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • critical discourse studies
  • political discourse analysis
  • Obama speeches
  • Iranian nuclear issue
-        آقاگل‌زاده، فردوس (1385)، تحلیل گفتمان انتقادی: تکوین تحلیل گفتمان در زبان شناسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-        -------- و مریم‌سادات غیاثیان (1386)، « رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی»، زبان و زبان‌شناسی. دوره 3، شماره 1، صص ۵۴-۳۹.
-    -------- و همکاران (1392)، «مطالعه تطبیقی شیوه بازنمایی کنشگران ایرانی و غربی در پرونده هسته‌ای ایران در رسانه‌های بین‌المللی»، جستارهای زبانی، دوره4، شماره1، صص ۱۹-۱.
-    تاکی، گیتی و مریم نخعی (1394)، « نحوۀ بازنمایی ایدئولوژی در روزنامه‌های داخلی و خارجی دربارۀ برنامه هسته‌ای ایران»، تحقیقات فرهنگی ایران، دوره 8، شماره 1، صص ۱۴۹-۱۳۱.
-    جلالی، اصغر (1395)، بررسی دیدگاه‌های مقام معظم رهبری و اوباما رئیس جمهمور ایالات متحده در مورد توافق هسته‌ای در چارچوب نظریۀ تحلیل گفتمان انتقادی، پایان نامه کارشناسی ارشد: دانشگاه محقق اردبیلی.  
-    غیاثیان، مریم‌سادات و همکاران (1392)، «بازنمایی گفتمان مشروعیت فعالیت هسته‌ای ایران از نگاه آمریکا»، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، دوره 3، شماره 2، صص ۱۲۲-۹۷.
-    کلانتریان، ندا (1391)، توصیف و تحلیل زبانشناختی گفتگوهای هسته ای ایران بین دو جناح اصلاح طلب و اصول گرا: دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی، پایان نامه کارشناسی ارشد: دانشگاه تربیت مدرس.
-    نواندیش، ابوالفضل (1388)، تحلیل گفتمانی اظهارات رئیس‌جمهور ایالات متحدۀ آمریکا دربارۀ موضوع هسته‌ای ایران بین سال‌های 2005 تا 2008، پایان نامه کارشناسی ارشد: دانشگاه تربیت معلم سبزوار.
-        یارمحمدی، لطف‌الله (1383)،  گفتمان شناسی رایج و انتقادی، تهران: نشر هرمس.
-        Austermuhl, F. (2014), The Great American Scaffold: Intertextuality and Identity in American Presidential Discourse, Amsterdam: John Benjamins.
-        Ben-Porath, E.N. (2008), Presidents Creating the Presidency: Deeds Done in Words, Chicago: University of Chicago Press.
-        Cap, P. (2002), Explorations in Political Discourse: Methodological and Critical Perspectives, Frankfurt: Peter Lang.
-        Charmaz, K. (2006), Constructing Grounded Theory, London: Sage.
-        Charteris-Black, J. (2013), Analysing Political Speeches, Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan.
-        Chilton, P. (2004), Analysing Political Discourse: Theory and Practice, London: Routledge.
-        Fairclough, N. (2012), “Critical Discourse Analysis,” In J.P. Gee and M. Handford (Eds.), The Routledge Handbook of Discourse Analysis (pp. 9–20), New York: Routledge.
-        Fairclough, I. and Fairclough, N. (2012), Political Discourse Analysis, London: Routledge.
-        Flick, U. (Ed.) (2014), The SAGE Handbook of Qualitative Data Analysis, London: Sage.
Hart, C. and Cap, P. (Eds) (2014), Contemporary Critical Discourse Studies, London: Bloomsbury.
-        Jager, S. (2001), “Discourse and Knowledge: Theoretical and Methodological Aspects of a Critical Discourse and Dispositive Analysis”, In R. Wodak and M. Meyer (Eds.), Methods of Critical Discourse Analysis (pp. 32–62), London: Sage. 
-        Kienpointner, M. (2013), “Strategic Maneuvering in the Political Rhetoric of Barack Obama,” Journal of Language and Politics 12(3): 357–377.
-        Lu, L.W. (2008), “Ideological Influence on BUILDING Metaphors in Taiwanese Presidential Speeches,” Discourse and Society 19(3): 383–408.
-        Maalej, Z. (2012), “The ‘Jasmine Revolt’ has Made the ‘Arab Spring’: A Critical Discourse Analysis of the Last Three Political Speeches of the Ousted President of Tunisia,” Discourse Society 23(6): 679–700.
-        Mazid, B.M. (2007), “Presuppositions and Strategic Functions in Bush’s 20/9/2001 Speech: A Critical Discourse Analysis,” Journal of Language and Politics 6(3): 351–375.
-        Mirhosseini, S.A. (2017), Discursive Double-Legitimation of (Avoiding) another War in Obama’s 2013 Address on Syria, Journal of Language and Politics 16(6). DOI:10.1075/jlp.16016.mir.
Neagu, M. (2013), Decoding Political Discourse: Conceptual Metaphors and Argumentation, London: Palgrave Macmillan.
-        Oddo, J. (2011), “War Legitimation Discourse: Representing ‘Us’ and ‘Them’ in Four US Presidential Addresses,” Discourse and Society 22(3): 287–314.
-        Pujante, D. and Morales-Lopez, E. (2008), “A Political Action against Popular Opinion: Aznar’s Final Speech before the Spanish Parliament Justifying the War in Iraq (December 2003),” Journal of Language and Politics 7(1): 71–96.  
-        Reyes-Rodriguez, A. (2008), “Discursive Strategies in Chavez’s Political Discourse: Voicing, Distancing, and Shifting,” Critical Discourse Studies 5(2): 133–152.
-        Salama, A.H.Y. (2012), “The Rhetoric of Collocational, Intertextual and Institutional Pluralization in Obama’s Cairo Speech: A Discourse-Analytical Approach,” Critical Discourse Studies 9(3): 211–229.
-        Schreier, M. (2012), Qualitative Content Analysis in Practice, London: Sage.
Van Dijk, T.A. (2002), “Political Discourse and Political Cognition,” In P. Chilton and C. Schaffner (Eds.), Politics as Text and Talk: Analytical Approaches to Political Discourse (pp. 204–236), Amsterdam: John Benjamines.
-       -----------, T.A. (2004), Ideology and discourse analysis. Oxford Symposium on Ideology, Retrieved from
http://www.discursos.org/unpublished%20articles/Ideology%20and%20 discourse%20analysis.htm
-        ------------, T.A. (2006), “Politics, Ideology and Discourse,” In R. Wodak (Ed.), Elsevier Encyclopedia of Language and Linguistics (2nd ed.) (pp. 728–740), Oxford: Elsevier.
------------, T.A. (2007), “Macro Contexts,” In D.S. Lottgen and J.S. Sanchez (Eds.), Discourse and International Relations (pp. 3–26), Bern: Lang.
-        -------------, T.A. (2009), Society and Discourse: How Social Contexts Influence Text and Talk, Cambridge: Cambridge University Press.
-        -------------, T.A. (2012), “Discourse and Knowledge,” In J.P. Gee and M. Handford (Eds.), The Routledge Handbook of Discourse Analysis (pp. 587–603), London: Routledge.  
-        -------------, T.A. (2015), “Critical Discourse Analysis,” In D. Tannen, H.E. Hamilton, and D. Schiffrin (Eds.), The Handbook of Discourse Analysis (2nd ed) (pp. 466–485), Oxford: Blackwell.
-        -------------, T.A. (2016), “Critical Discourse Studies: A Sociocognitive Approach”, In R. Wodak and M. Meyer (Eds.), Methods of Critical Discourse Studies (3rd ed.) (pp. 62–85), London: Sage. 
-        Van Leeuwen, T. (2009), “Critical Discourse Analysis,” In J.L. May (Ed.), Concise Encyclopedia of Pragmatics (2nd ed) (pp. 166–169), Oxford: Elsevier.
-        Wodak, R. (2009(, The Discourse of Politics in Action: Politics as Usual, Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan.
-        Wodak, R. (2012), “Politics as Usual: Investigating Political Discourse in Action,” In J.P. Gee and M. Handford (Eds.), The Routledge Handbook of Discourse Analysis (pp. 525–540), New York: Routledge.
-        Wodak, R. (2013), Critical Discourse Analysis, London: Sage.