چگونگی مدیریت تحولات جوامع جهان اسلام با استفاده از برنامه مدیریت دگرگونی‌های اجتماعی یونسکو (MOST)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری سیاستگذاری فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم (ع)

2 دانشیار گروه مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران

چکیده

جهان امروز شاهد مسایل و چالش­های متعددی است که جوامع اسلامی نیز متاثراز آنها بوده و هست. مسایلی چون جهانی شدن پدیده­ها، دگرگونی­های شتابان اجتماعی؛ نظیر گسترش شهرها و توسعه شهرنشینی، مهاجرت‌، مطالبات قومی و زبانی و .... . همچنین تغییرات آب و هوایی و خشکسالی، با تبعات فراوان فرهنگی و اجتماعی، از جمله مسایل و چالش­های متعدد پیش­روی هستند. جهان اسلام باید در سطوح ملی، منطقه­ای و بینا منطقه­ای و در روابط دو و چند جانبه خود این عناوین را در دستور کار قرار دهد و به استقبال آنها به منظور مدیریت مطلوب برود. همانگونه که در اصل دوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای دستیابی به اهداف نظام، علاوه بر اجتهاد بر پایه کتاب و سنت، بر استفاده از علوم و فنون بشری تاکید دارد، در این زمینه نیز باید به تجربیات جوامع دیگر و دستاوردهای تمدنی آنها توجه کرد. بیش از دو دهه است، برنامه بین الدول مدیریت دگرگونی­های اجتماعی در سازمان یونسکو به عنوان نهاد تخصصی ملل متحد شروع به کار و برنامه­های مختلفی را در سطوح ملی، منطقه­ای و بین المللی پیگیری کرده است.کمیته ملی مدیریت دگرگونی­های اجتماعی نیز در چارچوب کمیسیون­های ملی تشکیل شده است. استفاده از این ظرفیت و نهادهای مشابه؛ مانند آیسیسکو، موسسه فرهنگی اکو و ... و هم افزایی توا­­ن­ها و تجارب می­تواند در این راه، یاری رسان جوامع اسلامی به ویژه سیاستگذاران فرهنگی و اجتماعی باشد. در این نوشتار، تلاش می­شود با رویکرد روش­شناسی توصیفی- تحلیلی و با نگاهی توامان به مهم­ترین مسایل و چالش­های اجتماعی پیش رو از یک سو و تحلیل و تطبیق آن با برنامه مدیریت دگرگونی­های اجتماعی یونسکو، تجربه جوامع و مناطق مختلف از سوی دیگر، برخی ساز وکارها و راه‌های مقابله با آن مسائل و راه حل­ها مورد توجه قرار گیرد؛ از جمله مسائلی که در این مقاله مورد توجه قرار گرفته مطالبات قومی و زبانی و یا تغییرات آب و هوایی که خود پیامدهای اجتماعی از جمله مهاجرت را هم دربر خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

How to manage the developments of the societies of the Islamic world using the UNESCO Social Transformation Management Program (MOST)**

نویسندگان [English]

  • mohammad reza majidi 1
  • Monireh Basirati 2
1 Associate Professor, Department of Regional Studies, University of Tehran.
2 Ph.D. Student in Cultural Policy Making, Bagher Al-Uloom University
چکیده [English]

The world today is witnessing many issues and challenges that are also affecting Islamic societies. Issues such as the globalization of phenomena, rapid social changes such as the expansion of cities and the development of urbanization, immigration, ethnic and linguistic demands, etc. Climate change and drought are also advancing, with many cultural and social consequences, including numerous issues and challenges. The Islamic world should put these topics on the agenda at the national, regional and inter-regional levels, and in its bilateral and multilateral relations, and welcome them for good management. As in the second principle of the Constitution of the Islamic Republic of Iran, to achieve the goals of the system, that in addition to ijtihad based on the Quran and traditions, the use of human sciences and technologies is emphasized, in this regard due attention should be paid to the experiences of other societies and their civilizational achievements. For more than two decades, the UNESCO Intergovernmental Program for the Management of Social Change has been working as a specialized agency of the United Nations and has pursued various programs at the national, regional and international levels. The National Committee for the Management of Social Change are also formed within the framework of national commissions. Use of this capacity and similar institutions; Like ISISCO, ECO Cultural Institute, etc., and the synergy of balances and experiences can help Islamic societies, especially cultural and social policy makers in the abovementioned direction. In this paper, taking a descriptive- analytical approach, an attempt is made to take a simultaneous look at the most important social issues and challenges ahead on the one hand and its analysis and adaptation to the UNESCO Social Transformation Management Program and the experiences of other societies on the other hand so as to heed some mechanisms and ways to deal with those issues among which the ones addressed in this article are ethnic and linguistic demands or climate change, which will have social consequences such as migration

کلیدواژه‌ها [English]

  • Globalization
  • Social Transformation
  • Climate Change
  • Ethnic and Linguistic Demands
  • and International Migration
-    التیامی­نیا، رضا (1394). «جهان­بینی سلطه­گرایی مدرنیته و ارتباط آن با بحران­های محیط زیستی در جهان». فصلنامه انسان و محیط زیست. شماره 33، ص84.
-        بیات، عبدالرسول و دیگران (1386) ، فرهنگ واژه‌ها، چاپ سوم، قم: اندیشه و فرهنگ اسلامی.
-        بی­نا (1389). «چالش­های جهان اسلام»، ماهنامه پیام انقلاب، سال چهارم، شماره 37، ص60.
-        جفری، دی ساکس (2005). سرمایه­گذاری در توسعه: برنامه­ای عملی برای دستیابی به اهداف توسعه هزاره. ترجمه­ی گروه مترجمان. ویراستار: سعید نوری نشاط. تهران: دفتر هماهنگ کننده سازمان ملل متحد در ایران با همکاری انتشارات برگ زیتون.
-        جاسبی، عبدالله (1381). کلیاتی پیرامون جهانی‌شدن، چاپ اول، تهران: دفتر فرهنگ مقاومت.
-        جولیوس گولد و ویلیام ل. کولب (1384). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه جمعی، تهران: مازیار.
-        شارون، جوئل، (1384)، ده پرسش از دیدگاه جامعه‌شناسی، منوچهر صبوری»، چاپ چهارم، تهران: نشرنی.     
-    عسگرخانی، ابومحمد؛ بابایی، محمود (1391). «امنیت هستی­شناختی و مسائل امنیتی خلیج فارس بعد از انقلاب اسلامی ایران». فصلنامه پژوهش­های سیاسی جهان اسلام. سال دوم. شماره چهارم. صص 173-154.
-        کوئن، بروس (1383). درآمدی به‌ جامعه‌شناسی، محسن ثلاثی، تهران: انتشارات توتیا.
-        گی، روشه (1385). تغییرات‌اجتماعی، منصور وثوقی، چاپ هجدهم، تهران: نشر نی.
-        گل‌محمدی، احمد (1386). جهانی‌شدن، فرهنگ، هویت، چاپ سوم، تهران: نی.
-        نهاوندیان، محمد (1383). ما و جهانی‌شدن، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات زندگی.
-        Brook, David (2007). Fresh water in the middle East and North Africa. , pp 32-59.
-        The World Report benefited greatly from intellectual advice and guidance provided by an external advisory panel of  Eminent experts Neville Alexander (South Africa), Arjun Appadurai (India), Lourdes Arizpe (Mexico), Lina Attel (Jordan), Tyler Cowen (USA), Biserka Cvjetičanin (Croatia), Philippe Descola (France), Sakiko Fukuda-Parr (Japan), Jean-Pierre Guingané (Burkina Faso), Luis Enrique López (Peru), Tony Pigott (Canada), Ralph Regenvanu (Tuvalu), Anatoly G. Vishnevsky (Russian Federation), Mohammed Zayani (Tunisia), Benigna Zimba (Mozambique) Investing in Cultural Diversity and Intercultural Dialogue: Advisory Committee for the World Report on Cultural Diversity. 2008 (dowonload from unesco site)
-        El Naggar, Dina (2008). Environment in middle east and north Africa. World bank. April.
-        Tolba, M. K.; Saab, N. (2008) . Arab environment Future challenges. Arab Forum for Environment and Development.
-    مایکل، دیوید؛ پاندیا، آمیت؛ سوبل، گوری (2010)، «همکاری علمی، فکری و حکومتی در جهت رویارویی با چالش­های زیست محیطی در حال ظهور در جهان اسلام»، سایت مشرق نیوز، 7/4/1390، https://www.mashreghnews.ir، کد خبر: 54400
-       www.unesco.org, 2016. MOST (Management Of Social Transformation 2016-2021) programme.