سیاست خارجی و مواضع دولت ایران و دولتهای عربی در قبال جنگ سی و سه روزه لبنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه شاهد

2 کارشناسی ارشد جامعه شناسی انقلاب اسلامی دانشگاه شاهد

چکیده

هدف نوشتار حاضر بررسی مواضع و دیدگاه‌های دولت ایران و دولت‌های عربی در قبال جنگ سی و سه‌ روزه لبنان است. در این جنگ که آمریکا و پشتیبانان غربی رژیم صهیونیستی پیروزی بر حزب‌الله را در ظرف مدت یک هفته پیش‌بینی‌می‌کردند؛ دفاع حساب‌شده حزب‌الله سی و سه روز ادامه‌یافت و رژیم تا دندان ‌مسلح صهیونیستی مجبور به پذیرش شکست شد. در این ‌میان دولت‌های منطقه مواضع متفاوتی را اتخاذ‌کردند. در این‌ راستا بر مبنای نظریه سیاست خارجی و سیاست‌گذاری بین‌المللی روزنا و با روش تحلیل اسنادی ابعاد و کم و کیف این جهت‌گیری‌ها بررسی و برای جمع‌آوری داده‌ها به منابع و مراجع مختلف قابل دسترس مراجعه‌شده‌است. نتایج نشان‌می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران سیاست خارجی خود را بر مبنای ویژگی‌های محیط داخلی و خارجی و جهت‌گیری ایدئولوژیکی خاص خود، به حمایت از مقاومت اسلامی در زمینه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، تبلیغاتی و... در کل منطقه خاورمیانه اعلام‌کرده‌است. از میان کشورهای عربی مواضع شش کشور که نقش بارزتری را در جریان جنگ سی و سه روزه لبنان داشتند انتخاب شدند. مثلث عربستان سعودی، مصر و اردن در جبهه مخالف لبنان دسته‌بندی می‌شوند که با امید به پیروزی رژیم صهیونیستی و آمریکا و حمایت از آنها، به مخالفت با لبنان و جبهه‌گیری پرداختند، اما در کنار اینها کشورهایی مانند سوریه، قطر و یمن از لبنان حمایت‌کردند. موضع‌گیری رسمی و دیپلماتیک، تبلیغاتی و دینی، فتواهای صادرشده از جانب اعراب و ... ازجمله مواضعی است که بدان اشاره‌می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iran and Arab Countries’ Foreign Policy and Stances Towards the Lebanon 33-day War

نویسندگان [English]

  • Abbas Keshavarz Shokri 1
  • Hajar Sadeqian 2
1 Assistant Professor, Shahed University,
2 M.A. Sociology of Islamic Revolution, Shahed University
چکیده [English]

The objective of the present paper is to study the stances and polices of the governments of Iran and Arab countries towards the Lebanon 33-day war. The US and Western supporters of the Zionist regime expected to defeat Hezbuallh within a week, but the 33-day calculated defense of Hezbuallh forced the armed-to-the-teeth Zionist regime to accept the defeat. The countries of the region adopted different stances towards the war. Attempts have been made in the present paper to study different aspects of these stances through documentary method within the framework of Rosena’s foreign policy and international policymaking theory. The findings of the present paper show that the Islamic Republic of Iran’s foreign policy is based on its internal and external environments and its ideological orientation. Hence Tehran announced its support for the resistance in political, cultural, publicity… arenas in the entire region. Among the Arab countries, six have been chosen that have had a more outstanding role during the 33-day war. The triangle of Saudi Arabia, Egypt and Jordan are classified as opponents of resistance that opposed the Lebanese war in the hope of the victory of Zionist regime and US. But countries such as Syria, Qatar and Yemen supported Lebanon. The official stances, diplomatic propaganda and religious propagation as well as the fatwas are among the stances to be studied in the present paper. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lebanon 33-day war
  • Hezbullah
  • Arab governments
  • Iranian governments
  • Middle East
- منابع فارسی
- آل قطیط، هشام (1388)، بیانیه‌ها و فتواهای حمایت از مقاومت اسلامی در لبنان، ترجمه زینب، ش و زهرا اسحاقی، چاپ اول. تهران: انتشارات خرسندی.
- اخلاقی‌نیا، مهدی (1385)، «مواضع و دیدگاه‌های اخوان‌المسلمین مصر در جنگ سی و سه روزه لبنان»، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای جهان اسلام، سال هفتم، شماره 26 و 27، تابستان و پاییز 1385.
- اسدی، علی‌اکبر (1386)، «رویکرد عربستان سعودی در قبال شیعیان خاورمیانه: دلایل و زمینه‌ها». فصلنامه مطالعات منطقه‌ای جهان اسلام، سال هشتم، شماره 29، بهار 1386.
- المسفر، محمد (1389)، «پیامدهای جنگ در جهان عرب؛ بحث‌ها و تبادل‌نظرها»، در کتاب: ویراستار: طاهره زارعی زواردهی، پیامدهای جنگ اسرائیل علیه لبنان (داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی)، ترجمه محمدرضا بلوردی و صغری روستایی، چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
- انوشه، ابراهیم (1388)، «جنگ سی و سه روزه لبنان و بازیگران آن»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، شماره نخست، بهار 1388، صص 156-139.
- بشور، معن (1389)، «پیامدهای جنگ بر لبنان»، در کتاب ویراستار: طاهره زارع زواردهی، پیامدهای جنگ اسرائیل علیه لبنان (داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی)، ترجمه محمدرضا بلوردی و صغری روستایی، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
- بلوردی، محمدرضا (1385)، عربستان سعودی و جنگ رژیم صهیونیستی علیه حزب‌الله لبنان، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای جهان اسلام، سال هفتم، شماره 26 و 27، تابستان و پاییز 1385.
- بیگی، مهدی (1389)، قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی لبنان)، چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
- پورقیومی، ایوب (1387)، تأثیر جنگ سی و سه روزه بر سیاست خاورمیانه‌ای نومحافظه‌کاران آمریکا، چاپ اول، تهران: انتشارات اعتدال.
- حجازی، حامد (1385)، یک لبنان مقاومت، یک اسرائیل ادعا، بررسی جنگ اسرائیل علیه لبنان و پیامدهای آن، چاپ دوم. تهران: انتشارات بقیه‌العتره.
- دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه (1387)، کتاب سبز سوریه، تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات.
- دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1383)، «سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپا از منظر نوکارکردگرایی»، مجله پژوهش حقوق و سیاست، شماره 12، صص 165-143.
- رضوی، سلمان؛ و قاسمی، علی‌پاشا (1387)، طعم تلخ بزرگ‌ترین شکست (جنگ ششم؛ آغاز سقوط رژیم صهیونیستی). چاپ دوم، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
- زارعی، سعدالله (1385)، «حزب‌الله و پیروزی سیاسی جدید»، روزنامه کیهان، 17//8/1385، صفحه 2.
- شیروانی، میثم (1389)، قدرت نرم حزب‌الله، پیامدهای سیاسی و امنیتی جنگ سی و سه روزه، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
- صفوی همامی، سید حمزه (1387)، کالبدشکافی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
- عبده، محمود و رسولی، حجت (1389)، «کشورهای عربی و جنگ سی و سه روزه»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال هفدهم، شماره اول، بهار 1389، صص168-149.
- عتریسی، طلال (1388)، «جنگی که قاره‌ها را از جایشان تکان‌داد»، در کتاب جمعی از نویسندگان، (1388)، پیروزی مقاومت: پیامدهای راهبردی جنگ سی و سه روزه. چاپ اول، ترجمه صغری روستایی، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
- علوی، حسن، (1374)، کتاب سبز قطر، تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات.
- عمیدی، عبدالله، (1387)، «برخورد پیام و رسانه در جنبش حزب‌الله لبنان»، سوره. شماره 41.
- قاسمی، فرهاد (1381)، «طرح مفهومی مطالعه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال نهم، شماره 4، زمستان 1381، صص 58-35.
-______. (1382)، « تأثیر ساختار هژمونیک نظام بین‌الملل بر پدیده نظم در سیستم تابع خلیج فارس»، نشریه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال هفتم، شماره هفتم و هشتم، پیاپی 188-187ف فروردین و اردیبهشت 1382، صص 53-40.
- ______. (1386)، دیپلماسی و روابط بین‌الملل، چاپ اول، تهران: انتشارات میزان.
- ______. (1388)، اصول روابط بین‌الملل، چاپ اول، تهران: انتشارات میزان.
- ______. (1389)، «مدل ژئوپلیتیکی امنیت منطقه‌ای: مطالعه موردی خاورمیانه»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال ششم، شماره دوم، تابستان 1389، صص 94-57.
- قاسمی، فرهاد و صالحی، سید جواد (1387)، نگرشی تئوریک بر خلیج فارس و مسائل آن، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
-کاپلان، یوسف (2006)، «اعمال مشترک اسرائیل، آمریکا و رژیم‌های عربی». ترجمه احمد مرجانی‌نژاد، مجله ینی شفق (ترکیه)، تهران: مرکز رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی.
- کریملو، داوود، (1383)، جمهوری یمن، تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات.
- کریم‌نیا، حمید (1388)، «موقعیت مصر در مواجهه با سنت و لیبرالیسم»، فصلنامه مطالعات آفریقا، بهار و تابستان 1388.
- گودوین، ویلیام (1383)، عربستان سعودی، ترجمه فاطمه شاداب، چاپ اول، تهران: انتشارات ققنوس.
- مسعد، نیفین (1389)، «پیامدهای منطقه‌ای؛ ایران»، در کتاب: ویراستار: طاهره زارعی زواردهی، پیامدهای جنگ اسرائیل علیه لبنان (داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی)، ترجمه محمدرضا بلوردی و صغری روستایی، چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
- مرکز القدس للدراسات السیاسیه، (1385)، «بررسی نتایج جنگ ششم»، ترجمه و تلخیص محمدرضا بلوردی، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای جهان اسلام (ویژه جنگ سی و سه روزه)، سال هفتم، شماره 26 و 27.
- مقتدر، هوشنگ (1358)، مباحثی پیرامون سیاست بین‌الملل و سیاست خارجی، تهران: انتشارات دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی.
- یوسف احمد، احمد (1389)، «پیامدهای جنگ در جهان عرب»، در کتاب ویراستار: طاهره زارع زواردهی، پیامدهای جنگ اسرائیل علیه لبنان (داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی)، ترجمه محمدرضا بلوردی و صغری روستایی، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
- هالستی، کی جی (1373)، مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل، ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارم سری، چاپ پنجم، تهران: وزارت امورخارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات.
2- منابع الکترونیکی
- آرشیو روزنامه کیهان.
- خبرگزاری فارس.
- خبرگزاری ایسنا.
- سایت خبری تحلیلی عصر ایران، 31/01/1391 و 20/03/1391.
- سایت شهید آوینی                               roozeh/DarMantaghe/Doost_Doshman.aspx
- سایت اسکای اسکریپر      http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=380291
- یمن نیوز، 15 جولای 2006.