جریان‌های سیاسی اسلام‌گرا و چالش‌های درونی در اردن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

چکیده

 
در نگاهی کلی به‌نظرمی‌رسد جنبش اسلام‌گرایی در اردن، ماهیتی واحد ندارد و چند جریان مهم شامل اخوان‌المسلمین، سلفی‌‌گرایی در دو رویکرد سنتی و جهادی / تکفیری و جریانی کوچک از نوگرایان عمل‌گرا و میانه‌رو، مانند حزب الوسط را دربرمی‌گیرد. «واکاوی ژرف‌تر جنبش اسلام‌گرایی در اردن، تلاش برای بازشناسی جریان‌های سیاسی اسلام‌گرا در این کشور، آرایش آنها در صحنه‌ سیاسی و چالش‌های فکری درونی و مواضع آنها نسبت‌به یکدیگر» موضوع اصلی این مقاله است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Islamist Political Movements and Internal Challenges in Jordan

نویسندگان [English]

  • yahya Fozi 1
  • S.A Hashemi, 2
1 Professor of Political Sciece at Institute for humanities and cultural studies.
2 Assistant professor, Faculty of Political Science, Imam Khomeini University of Qazvin
چکیده [English]

 
In a general view, it seems that Islamism movement in Jordan does not have unique identity, and includes Ekhvan Al Moslemin, Salafi Jihadism and Takfiri  and small moderate movements such as Alvasat party. The main purpose of this paper is deeper review of Islamism movement in Jordan, effort for identification of Islamist political parties in Jordan, their arrangement in political scene, their internal mental challenges, and their positioning to each other.
 
Keywords: Islamist political movements, Jordan, Ekhvan Al Moslemin, Traditional Salafism, Takfiri, Tahrir Party, Alvasat Party

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamist political movements
  • Jordan
  • Ekhvan Al Moslemin
  • Traditional Salafism
  • Takfiri
  • Tahrir Party
  • Alvasat Party
فهرست منابع
1- منابع فارسی و عربی
-      آل عبد العزیز، موسى بن عبدالله (٢٠٠٦)؛ «المقالات المنجیة فی حزب التحریر والجماعات التکفیریة من المجلة السلفیة للإمامین ابن باز والألبانی»، کتاب السلفیة؛ الطبعة الأول، الریاض: دارالبحوث والدراسات المعاصرة والتراجم.
-   ------------------- (٢٠٠٦)؛ «المقالات السنیة فی حزب التحریر والجماعات التکفیریة»، کتاب السلفیة؛ الطبعة الأولى، الریاض: دار البحوث والدراسات المعاصرة والتراجم.
-   الألبانی، محمد ناصرالدین (١٩٩١)؛ صفة صلاة النبی صلى الله علیه وسلم من التکبیر إلى التسلیم کأنک تراها؛ الطبعة الأولى للطبعة الجدیدة، الریاض: مکتبة المعارف.
-      ------------------- (١٩٩٧)؛ فتنة التکفیر، إعداد علی بن حسن عبد الحمید؛ الطبعة الثانیة، الریاض: دار ابن خزیمة.
-      الألبانی، محمد بن ناصر و الوادعی، مقبل بن هادی وآخرون (1413)؛ مسائل عصریة فی السیاسة الشرعیة؛ 15جمادى الآخرة، العدد الثانی.
-      البتیری، وائل (٢٠٠٥)؛  کلمة حق للمحدث الألبانی فی الأستاذ سید قطب؛ الطبعة الأولى، عمان، الأردن: مکتبة البراق.
-      أبورمّان، محمد و حسن أبو هنیّة (2012)؛  الحل الإسلامی“ فی الأردن: الإسلامیون والدولة ورهانات الدیمقراطیة والأمن؛ الأردن: مؤسسة فریدریش إیبرت.
-      الزهیری، سمیر بن أمین (١٤٢١)؛ محدث العصر الألبانی؛ الطبعة الثانیة، الریاض: دار المغنی للنشر والتوزیع.
-      اسپوزیتو، جان ل (1388)؛ دایره­المعارف جهان نوین اسلام (ج 1 و2)؛ ترجمه حسن طارمی و دیگران؛ چ 1، تهران: نشر کتاب مرجع و نشر کنگره.
-      سمارة، إحسان (١٩٩١)؛ مفهوم العدالة الاجتماعیة فی الفکر الإسلامی المعاصر؛ الطبعة الثانیة، بیروت، لبنان: دار النهة الإسلامیة.
 
-      الشیبانی، محمد بن إبراهیم (٢٠٠٤)؛ حیاة الألبانی وآثاره وثناء العلماء علیه؛ الطبعة الثانیة، الکویت: منشورات مرکزالمخطوطات والتراث.
 
-      الطوالبة، عبدالله (2010)؛  الحیاة النیابیة الأردنیة ومراحل تطورها؛ الأردن: منشورات دائرة المطبوعات والنشر.
 
-      العبیدی، عونی جدوع (١٩٩٢)؛ حزب التحریر الإسلامی: عرض تاریخی، دراسة عامة؛ عمّان: دار اللواء للصحافة والنشر.
 
-      عطوان، عبد الباری (٢٠٠٧)؛ القاعدة:  التنظیم السری؛ الطبعة الأولى، بیروت، لبنان: دار الساقی.
 
-      العلی، إبراهیم محمد (٢٠٠١)؛ محمد ناصر الدین الألبانی؛ محدث العصر وناصر السنة، الطبعة الأولى، دمشق، سوریه: دار القلم.
 
-      علی حسن علی عبدالحمید (1406)؛ البیعة بین السنة والبدعة عند الجماعات الإسلامیة؛ الطبعة الأولى، عمان: المکتبة الإسلامیة.
 
-      «لقاء مع الدکتور عبد العزیز الخیاط أجراه فیصل الشبول»، مجلة الوسط؛ لندن: 10/7/1995، العدد 189، ص 30.
 
-      مجموعة من المؤلفین (٢٠١١)؛ رماح الصحائف: السلفیة الألبانیة وخصومها؛ الطبعة الثانیه، دبی، الإمارات: مرکز المسبار للدراسات والبحوث.
 
-      محمد، ابراهیم و دیگران (1390)؛ اخوان­المسلمین اردن؛ ترجمه گروه ترجمه مؤسسۀ اندیشه­سازان نور؛ تهران: اندیشه­سازان نور.
 
-      مصالحة، محمد (1999)؛ التجربة الحزبیة السیاسیة فی الأردن؛ الطبعة الأولى، دار وائل للطباعة والنشر.
-      هادی، موسى (٢٠٠٣)؛ محدث العصر الإمام محمد ناصر الدین الألبانی کما عرفته؛ الطبعة الأولى، دار الصدیق، الجبیل، المملکة العربیة السعودیة.
2- منابع انگلیسی
-      Abdul Kazem, A, 1997, “The Muslim Brotherhood: Historic Background and Ideological Origin,” in Al-Urdun Al-Jadid Research Centre, Islamic Movements in Jordan (Amman: Sindbad Publishing House, 1997), pp. 13-43.
 
 
-      Eyadat, Z, 1997, “The Islamic Movements and Political Participation”, in UJRC, Islamic Movements and Organisations in Jordan (Amman, Sindbad Publishers, 1997), pp. 143-166.
 
 
-      Harrigan and El-Said, 2009, “Economic Liberalisation”,. Cited in; Hamed El-Said and James E. Rauch , Education, Political Participation, and Islamist Parties: The Case of Jordan’s Islamic Action Front, Department of Economics, University of California, San Diego, La Jolla, CA, First submitted in June 2011. Modified and resubmitted in August 20.
 
 
-      Köprűlű,  Nur, 2012, Actors and Choices in Jordan, Insight Turkey.
 
 
-      Kurzman, Charles and Naqvi, Ijlal, 2009, Islamic Political Parties and Parliamentary Elections, 2008, University of North Carolina, Chapel Hill, United States Institute of Peace, Working Paper.
 
 
-      Ottaway, Marin & Hamzawy, Amr, 2011, “Protest Movements and Political Change in the Arab World”, Carnegie Endowment, Policy Outlook, available:
http://carnegieendowment.org/files/OttawayHamzawy_Outlook_Jan11_ ProtestMovem ents.pdf - rev. 11-11-0.
 
 
-      Schenker, David & Pollock, David, 2011, Jordan: Heightened Instability, But Not Yet a Major Crisis, The Washington Institute, Policy Watch No. 1748, at:
http://www.washingtoninstitute.org/templateC05.php?CID=3298 – rev. 11-11-05.
 
 
-      Stemman,  Juan Jose Escobar. 2008, Islamic Activism in Jordan, Athena Intellectual Jour, Vol. 3, No 3,  pp. 7-18
3- منابع الکترونیکی
-      مقابلة مع شریف عبدالفتاح (أبو أشرف)، فی منزله بالزرقاء، بتاریخ ١٨-8-2009 (مندرج در: ابورمان، 2012: 291)
-      المقدسی، أبو محمد، الثبات الثبات فی زمن التراجعات، على موقع المسلم، الرابط التالی: