بررسی چالش‌ها و فرصت‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تحصیل‌کردگان افغانستانی مقیم ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 . دانشیار روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 پژوهشگر رصد خانه مهاجرت ایران، پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران

چکیده

ایران و افغانستان به عنوان دو کشور همسایه، متأثر از تحولات سیاسی- امنیتی، اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی یکدیگر هستند. مهاجرت گسترده افغانستانی­ها به ایران از اوایل دهه 1980 به دلیل تهاجم شوروی آغاز شد. نسل‌های اول مهاجرین افغانستانی عموماً دغدغه امنیت، بقا، کار و زندگی روزمره داشتند، اما نسل­های نوین مهاجرین دغدغه­های اجتماعی، علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بیشتری دارند. در همین راستا شاهد افزایش تمایل به تحصیل در میان آنان هستیم. به هر حال، این افراد چالش­هایی را در زندگی خودشان تجربه می­کنند و از فرصت­هایی نیز برخوردار هستند. پژوهش حاضر به دنبال بررسی چالش­ها و فرصت­های تحصیل‌کردگان افغانستانی مقیم ایران است. زیرساخت نظری مورد استفاده سازه­انگاری بوده است. برای نیل به این هدف از روش نظریه زمینه‌ای استفاده شده است و با استفاده از روش نمونه­گیری هدفمند، با 27 نفر از تحصیل‌کردگان افغانستانی مقیم ایران و 22 نفر از صاحب‌نظران مسائل مرتبط با مهاجرین افغانستانی مصاحبه انجام شده است. یافته­ها نشان­دهنده این است که تحصیل‌کردگان افغانستانی با چالش­های فرهنگی-اجتماعی (محدودیت‌های تحصیلی، تجربه تحقیر و توهین، زیستِ توأم با ترس به مثابه عاجز شدن، و تصویرسازی منفی)، اقتصادی (محدودیت‌های شغلی، ضعف اقتصادی، محدودیت­های سرمایه­گذاری) و سیاسی-امنیتی (تبعیض ساختاری، ناپایداری سیاست‌ها، قوانین ناکارآمد و قطبی­سازی مهاجرین) مواجه هستند. در مقابل آنان دارای فرصت­های فرهنگی – اجتماعی (بهره­مندی تحصیلی، اشتراکات فرهنگی، مدارس خودگردان و  ایجاد شبکه­های هماهنگی)، اقتصادی (سطح رفاهی ایران و بهره­مندی از شغل­های تعریف­شده) و سیاسی – امنیتی (امنیت ایران و فرصت پناهنده شدن) هستند. این چالش­ها و فرصت­ها را باید در بستر تحولات سیاسی و نظام سیاست‌گذاری مهاجرتی ایرانی که پدیده­ای چندلایه است، مورد تبیین قرار داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying Social, Economic and Political Challenges and Opportunities of Educated Afghans Living in Iran

نویسندگان [English]

  • Fatema Ahmadi 1
  • Shahrooz Ebrahimi 2
  • Davood Eyvazlu 3
1 Ph.D Candidate of International Relations, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
2 Associate Professor of International Relations, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
3 Researcher at Iran Migration Observatory, Policy Research Institute of Sharif University of Technology, Tehran, Iran.
چکیده [English]

As two neighboring countries, Iran and Afghanistan are affected by each other's political-security, economic and cultural-social developments. The large-scale migration of Afghans to Iran began in the early 1980s due to the Soviet invasion. The first generations of Afghan immigrants were generally concerned about security, survival, work, and daily life, but the new immigrants have more social, scientific, cultural, political, and social concerns. In this regard, an increase in their willingness to educate can be observed. Anyway, these people experience challenges in their own lives and have opportunities as well. The current research seeks to study the challenges and opportunities of Afghan educated people living in Iran. The theoretical lens used has been constructivism. To achieve this goal, the grounded theory method has been used. Using the purposive sampling method, interviews were conducted with 27 Afghan-educated people living in Iran and 22 experts on issues related to Afghan immigrants. The findings show that Afghan educated people face socio-cultural challenges (educational limitations, the experience of humiliation and insult, living with a fear of being powerless, and a negative image), economic (occupational limitations, economic weakness, investment limitations), and political-security (structural discrimination, instability of policies, inefficient laws and polarization of immigrants). On the other hand, In contrast, they have opportunities Including social- cultural (Educational benefit, cultural commonality, self-governing schools, and creation of coordination networks), economic (Iran's welfare level and benefits from defined jobs), and political-security (Iran's security and the opportunity to become a refugee). These challenges and opportunities should be explained in the context of political developments and the Iranian immigration policy system, which is a multi-layered phenomenon.

کلیدواژه‌ها [English]

  • International Migration
  • Educated Afghans Living in Iran
  • Immigration Policies
  • Challenges and Opportunities
  • Grounded Theory
  • استراوس، انسلم و کوربین، جولیت (1391)، مبانی پژوهش کیفی، فنون و مراحل تولید نظریه زمینه­ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: نی
  • دارابی، علی (1394)، «سازه­انگاری، چهارچوبی نظری برای تبیین منازعه ایران و آمریکا»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 29، شماره 2، صص 52-33.
  • عادل­خواه فریبا (1386)، «مهاجران افغانی: معضلی جدید، حضوری دیرینه»، فصلنامه فرهنگی و اجتماعی گفتگو، شماره 50.
  • لینکلیتر، اندرو (1393)، نوواقع‌گرایی، نظریه انتقادی و مکتب برسازی (مفاهیم اساسی در روابط بین‌الملل)، ترجمه علیرضا طیب، تهران: اداره نشر وزارت امور خارجه.
  • مشیرزاده، حمیرا (1391)، «نظریه سازه­انگاری متعارف و پژوهش در روابط بین­الملل و استلزامات پژوهشی»، دو فصلنامه پژوهش سیاست نظری، شماره 12، صص 20 –
  • مشیرزاده، حمیرا (1396)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: انتشارات سمت.
  • معینی علمداری، جهانگیر؛ راسخی، عبدالله (1389)، «روش‌شناسی سازه­انگاری در حوزه روابط بین‌الملل»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، سال 1، شماره 4، صص 183-214.
  • میرزایی، حسین (1398)، «بررسی انسان شناختی روزمرگی راهبردهای اقتصادی افغانستانی. مطالعات فرهنگ و هنر آسیا»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 1، شماره 2، صص 173-137.
  • نصر اصفهانی، آرش (1394)، موانع ادغام اجتماعی مهاجران و پناهندگان افغانستانی در ایران، پایان‌نامه دکتری جامعه‌شناسی، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
  • وهاب­پور، پیمان (1384)، نقش‌آفرینی اتحادیه اروپا از منظر سازه­انگاری، مجله پژوهش حقوق و سیاست، سال 7، شماره 14، صص 150 –
  • هادیان، ناصر (1382)، «سازه­انگاری: از روابط بین‌الملل تا سیاست خارجی»، فصلنامه سیاست خارجی. سال 17، شماره 4، صص 950 –
  • هودفر، هما (1386)، «تلاش جوانان پناهنده افغانی در ایران برای امتناع از حاشیه ای بودن»، فصلنامه فرهنگی و اجتماعی گفتگو، شماره 50، صص 60-23.
  • Abbasi- Shavazi, M., J., Sadeghi, R. (2011). The Adaptation of Second- Generation Afghans in Iran: Empirical Findings and Policy implications.
  • Abbasi- Shavazi, M., J., Sadeghi, R. (2016). Integration of Afghan in Iran: Patterns, levels and policy implications. Migration Policy Practice, 5(3).22-29.
  • Abbasi-Shavazi, M. J., Glazebrook, D., Jamshidiha, G., Mahmoudian, H., & Sadeghi, R. (2015). Second-generation Afghans in Iran: Integration, identity and return. Kabul: Afghanistan Research and Evaluation Unit.
  • Glaser, B. G. (1978). Theoretical sensitivity: Advances in the methodology of grounded theory. 1978. New York: Sociology Pr.
  • Glaser, B. G. (1992). Emergence vs forcing: Basics of grounded theory analysis. New York: Sociology Pr.
  • Hugo, G, Abbasi- Shavazi, M., J., Sadeghi, Rasoul (2012). Refugee Movement and development Afghan refugees in Iran. Migration and Development, 1(2). 261-279.
  • Jauhiainen, J., Eyvazlu, D., & Salavati, S. (2020). Afghans in Iran: Migration Patterns and Aspirations. Publications of the Department of Geography and Geology, (13).
  • Urquhart, C. (2012). Grounded theory for qualitative research: A practical guide. London: