بنیادگرایی اسلامی داعش- القاعده: تمایزهای ساختاری و ایدئولوژیکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه شیراز

2 . دانشجوی کارشناسی‌ارشد مطالعات خاورمیانه دانشگاه شیراز

چکیده

تحولات موسوم به بهار عربی و پیامدهای قابل توجه آن در ابعاد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، معادلات سیاسی در خاورمیانه را دستخوش تغییر کرده است. نقش بارز گروه‌های بنیادگرای اسلامی و تروریستی چون القاعده و داعش در تحولات اخیر بویژه در جنگ داخلی سوریه و بحران عراق سیمای سیاسی خاورمیانه را به کلی دگرگون کرده است. خشونت عریان داعش در مقابله با گروه‌ها و کنشگران دیگر در این کشورها و تقویت و رشد پایگاه سیاسی، اجتماعی و ایدئولوژیکی این گروه در منطقه و ورای آن به بحث اصلی محافل آکادمیک مبدل شده است. با وجود شباهت‌های ساختاری و ایدئولوژیک، اما موج جدید بنیادگرایی در منطقه در بسیاری از ابعاد به صورت چشمگیری دچار تحول و دگردیسی شده است. داعش که اکنون قوی‌ترین گروه تروریستی و بنیادگرای جهان محسوب می‌شود، سبک و شیوه نوین در عملکرد و سیاست‌گذاری‌های رادیکال از خود به نمایش گذارده است. کنترل بخش‌های بزرگی از عراق و سوریه و جذب ده‌ها هزار نیروی جدید جهادی از سرتاسر جهان حاکی از عملکرد نسبتا موفق این گروه دارد. در این مقاله تلاش شده تا با توجه شاخص‌های ایدئولوژیکی و ساختاری که داعش و رهبران آن ارائه داده‌اند، مقایسه موردی میان این گروه و القاعده انجام گیرد و تفاوتهای ساختاری و ایدئولوژیکی آنها مورد بررسی قرار داد.
واژگان کلیدی: بنیادگرای اسلامی، داعش، القاعده، خشونت، ایدئولوژی

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Self-Declared Islamic State of Isis: Structural and Ideological Distinctions

نویسندگان [English]

  • Seyed Javad Salehi 1
  • Fateh moradiniazfateh 2
1 Assistant professor, faculty member of Political Science, University of Shiraz.
2 M.A. student, Middle East Studies, University of Shiraz.
چکیده [English]


Arab spring and its political, economic and cultural consequences fundamentally changed the political equations in the Middle East. The role of Islamic fundamental groups such as Isis, Islamic State of Iraq and Sham, and Al-Qaeda in the recent developments especially in Syria and Iraq changed the trend of political developments in the region. Isis and its growth and promotion in the shadow of Syria civil war and crisis in the Iraq becomes the focal point of academic discussions. Despite of ideological and structural similarities between of new waves of fundamentalism in the region with previous’, many of its dimensions changed and got Metamorphosis. Isis, as the most successful and powerful fundamental group, introduces a new style and method in governing. Dominating large parts of Iraq and Syria by this group and attraction tens of thousands of Jihadists from across the world are indications for the partly success of their mission. In this article, writers, according to Isis ideological and structural indexes, are after drawing an analogy between Isis and Al-Qaeda in the terms of Structural and ideological distinctions.
Key words: Islamic Fundamentalism, Isis, Al-Qaeda, violence, Ideology

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Fundamentalism
  • ISIS
  • Al-Qaeda
  • Violence
  • Ideology
 
-   اسپوزیتو، جان، مهران کامروا و جان واتربوری (1391)؛ جامعه مدنی و دموکراسی در خاورمیانه؛ ترجمه محمدتقی دلفروز؛ چ 1، تهران: انتشارات جاوید.
-      دکمیجان، هرایر (1390)؛ جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب؛ ترجمه حمید احمدی؛ چ 6، تهران: انتشارات کیهان.
-      گُل‌مُحمدی، احمد (1392)؛ جهانی‌شدن، فرهنگ و هویت؛ چ 6، تهران: نشر نی.
 
-      Alterman, J. B. (2014). Rethinking Strategy toward the Islamic State. CSIS.
-      Barrett, R. (2014, November). The Islamic State.
-      Cordesman, A. H. (, 2014, July). The New “Great Game” in the Middle East: Looking Beyond the “Islamic State” and Iraq.
-      Dabiq-The Return of Khilafah. (2014). Retrieved from
https://azelin.files.wordpress.com/2014/07/islamic-state-22dc481biq-magazine-122.pdf
-      Dina Esfandiari and Ariane Tabatabai. (2015). Iran’s Isis Policy.
-      Fishman, B. (2012 , May). The Evidence of Jihadist Activity in Syria. 5(5).
-      Groll, E. (2015, August). Al Qaeda Is Losing the Battle for Jihadi Hearts and Minds. Foreign Policy‎. Retrieved from https://foreignpolicy.com/2015/08/19/al-qaeda-losing-battle-jihadi-hearts-minds-zawahiri-tape/
-      Hamid, S. (2014). The Enduring Challenge of Engaging Islamists: Lessons from Egypt. POMED.
-      IEP. (2015). Global Terrorism Index 2015. Institute for Economics and Peace (IEP). Retrieved from www.economicsandpeace.org
-      Kenneth Katzman, Christopher M. Blanchard, Carla E. Humud, Rhoda Margesson, Matthew C. Weed. (2015, February). The “Islamic State” Crisis and U.S. Policy.
-      Kirdar, M. J. (2011, June). AL QAEDA IN IRAQ.
-      Knudsen, A. (2003). Political Islam in The Middle East.
-      Lewis, J. D. (2014, July). The Islamic St ate: a Counter Strategy for a Counter-State.
-      Lieberfeld, D. (2005). THEORIES OF CONFLICT AND THE IRAQ WAR.
-      Michael O. Emerson, David Hartman. (2006). THE RISE OF RELIGIOUS FUNDAMENTALISM.
-      Migaux, P. (2007). Al Qaeda. In G. C. Blin, the History of Terrorism (K. y. Translated by Edward Schneider, Trans., pp. 314 - 349). U N I V E R S I T Y O F C A L I F O R N I A P R E S S.
-      Muhammad al-‘Ubaydi, Nelly Lahoud, Daniel Milton, Bryan Price. (2014, December). The Group That Calls Itself a State: Understanding the Evolution and Challenges of the Islamic State.
-      Nelly Lahoud and Muhammad al-`Ubaydi. (2013, December). Jihadi Discourse in the Wake of the Arab Spring.
-      Poirson, T. (2014, December). Caliphates and Islamic Global Politics. (T. P. Oprisko, Ed.)
-      Zelin, A. Y. (2014). The War between ISIS and al-Qaeda for Supremacy of the Global Jihadist Movement.
-      BIBLIOGRAPHY Choueiri, Y. M. (2015). International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition Ed.).
-      Encyclopedia of POLITICS: The Left and the Right (Vol. 2). (2005). United States of America: Sage Publications, Inc.
-      BIBLIOGRAPHY Milton-Edwards, B. (2014). Islamic Fundamentalism since 1945 (Second Edition Ed.). Routledge.
 
-      Al-‘Adnani, A. M. (2014, may). New audio message by ISIS Shaykh Abu Muhammad al-‘Adnani as-Shami. pietervanostaeyen. Retrieved from https://pietervanostaeyen.wordpress.com/2014/05/12/new-audio-message-by-isis-shaykh-abu-muhammad-al-adnani-as-shami-apologies-amir-al-qaida/
-      Hassan, H. (2015, May). Inside ISIS: on the “Army of Terror”. Retrieved from https://youtu.be/oE-re1JcXV4
-      McCants, W. (2015, SEPTEMBER). The Believer. Retrieved from
-      Wilgenburg, W. v. (2015, Febraury). 'Fight Them until There Is No Fitnah’: The Islamic State’s War With al-Qaeda. Jamestown. Retrieved from
-      Zelin, A. Y. (2015, January). The Islamic State. Retrieved from