تبیین رابطه احساس محرومیت نسبی با رضایتمندی سیاسی (مورد مطالعه: جوانان 18 تا 35 ساله ساکن شهر اصفهان)

صادقیان, هاجر; مسعودنیا, حسین; نساج, حمید; رهبرقاضی, محمودرضا

doi:10.22070/iws.2022.14772.2106

تبیین رابطه احساس محرومیت نسبی با رضایتمندی سیاسی (مورد مطالعه: جوانان 18 تا 35 ساله ساکن شهر اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان

² دانشیار گروه علوم سیاسی دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان

10.22070/iws.2022.14772.2106

چکیده

برخورداری از حمایت و تداوم رضایت افراد جامعه نسبت به سیاست های داخلی و خارجی از نشانه های یک نظام سیاسی کارآمد است. جوانان به عنوان بزرگ ترین گروه جمعیتی به لحاظ ویژگی های خاص دوران جوانی نقش و اهمیت خاصی برای ثبات سیاسی یک جامعه و پویایی و نشاط آن دارند. بررسی موضوع رضایتمندی سیاسی جوانان از این نظر که این قشر همواره در تحولات سیاسی کشور ایران صاحب تأثیر بوده است، تحقیق را به شناخت و فهم رضایتمندی سیاسی جامعه ایرانی نزدیک خواهد کرد. از جمله عوامل موثر بر رضایتمندی جوانان که در نظریات مختلف از جمله نظریه محرومیت نسبی تد رابرت گر مطرح شده، میزان احساس محرومیت نسبی در جوانان یک جامعه است. هدف از انجام این پژوهش سنجش میزان تأثیر احساس محرومیت نسبی بر رضایتمندی سیاسی جوانان شهر اصفهان بوده است. این مطالعه به روش پیمایشی و توصیفی انجام شده و نمونه مورد مطالعه شامل 395 نفر از جوانان 18 تا 35 ساله شهر اصفهان بوده است که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده شده و اعتبار آن به روش صوری – محتوایی و پایایی آن به کمک آماره آلفای کرونباخ سنجیده شده است. تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS صورت گرفت. فرضیه اصلی تحقیق این گونه بیان شده که با افزایش احساس محرومیت نسبی در بین جوانان رضایتمندی سیاسی آنها کاهش می یابد». یافته‌های تجربی حاکی از تأئید فرضیه اصلی تحقیق در جامعه آماری است، همچنین احساس محرومیت نسبی با رضایتمندی سیاسی همبستگی معکوس و نسبتا قوی دارد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22520732.1400.9.19.8.6

عنوان مقاله [English]

Explaining the Relationship between Relative Deprivation Feeling and Political Satisfaction (Case study: 18-35 year old youth living in Isfahan)

نویسندگان [English]

Hajar Sadeghiyan ¹
Hossein Masoudnia ²
Hamid Nassaj ²
Mahmoudreza Rahbar Ghazi ²

¹ Ph.D Student in Political Siences, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan

² Associate Professor, Department of Political Sciences, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan

چکیده [English]

Having the support and continuation of society's satisfaction with domestic and foreign policies is a sign of an efficient political system. As the largest population group, young people have a special role and importance for the political stability of a society and its dynamism and vitality in terms of special characteristics of youth. Investigating the issue of political satisfaction of the youth from the point of view that this group has always had an impact on the political developments in Iran, It will bring research closer to recognizing and understanding the political satisfaction of Iranian society. One of the factors affecting youth satisfaction that has been proposed in various theories, including the theory of relative deprivation by Ted Robertger, is the degree of relative deprivation in the youth of a society. The purpose of this study was to assess the effect of the feeling of relative deprivation on the political satisfaction of the youth of Isfahan. This study was conducted by descriptive and survey method and the study sample consisted of 395 young people aged 18 to 35 years old in Isfahan who were selected by random sampling method. Questionnaire tools were used to collect data, its validity has been measured by form-content method and its reliability has been measured by Cronbach's alpha statistic. Data analysis was done using SPSS and AMOS software. "The main hypothesis of the study is that as political feelings of relative deprivation increase among young people, so does their political satisfaction." Experimental findings confirm the main hypothesis of research in the statistical population. Also, the feeling of relative deprivation is inversely correlated with political satisfaction and is relatively strong.

کلیدواژه‌ها [English]

political satisfaction
feeling of relative deprivation
inequality
youth
Isfahan

مراجع

احسانیان عربی، مجید (1392)، «عوامل مؤثر در اعتماد سیاسی در جمهوری اسلامی ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی.
امام جمعه‌زاده، سید جواد و ابراهیمی، علی (1395)، «تحلیل جامعه‌شناسانه وقوع انقلاب اسلامی؛ با تأکید بر نظریه محرومیت نسبی تد رابرت گر و اندیشه‌های امام‌خمینی (ره)»، دوفصلنامه علمی پژوهشی دانش سیاسی، سال دوازدهم. شماره اول. بهار و تابستان 1395. پیاپی 23. صص 6-27.
ایمان، محمدتقی و منفرد، حسین (1385). «بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی موثر بر رضایتمندی سیاسی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز»، مجله علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه شیراز، دوره 24، شماره 2، تابستان 1385 (پیاپی 47)، صص 25-9.
اینگلهارت، رونالد (1373)، تحول فرهنگی در جامعۀ پیشرفته صنعتی، ترجمۀ مریم وتر، تهران: کویر.
باقری دولت آبادی، علی و شفیعی سیف آبادی، محسن (1398)، «عوامل موثر بر وقوع ناآرامی ها در کشور عراق (مطالعه ی موردی: ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اعتراضات سال 2019)»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال هشتم، شماره 3، صص 125-110.
پای، لوسین (1370)، «فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی»، ترجمه‌ی مجیـد محمـدی، نامه فرهنـگ، صص47-37.
پناهی، محمد حسین و شایگان، فریبا (1386)، «اثر میزان دینداری بر اعتماد سیاسی»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 37، صص 107-83.
تقوی، سید مهدی و خادمیان، طلیعه و متقی، ابرهیم و شیرزاد، هادی (1399)، «تبیین جامعه شناختی اثر محرومیت اقتصادی و اجتماعی (محرومیت نسبی) بر گرایش به خشونت سیاسی شهروندان تهرانی»، فصلنامه علمی مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 63، صص 71-51.
رستگارخالد، امیر و محمدی، میثم و اسماعیل بیگی، معصومه (1393)، «ارتباط احساس محرومیت نسبی با همبستگی اجتماعی بین جوانان شهر تهران»، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 3، شماره 3، پائیز 1393، صص 495-473.
ساسانیان، سعید (1397)، «عملیات روانی سایت العربیه بر عرب های خوزستان با تمرکز بر احساس محرومیت نسبی رفاهی»، فصلنامه آفاق امنیت، سال 11، شماره 38، صص 119.
علیخواه، فردین (1387)، احساس محرومیت نسبی و پتانسیل اعتراض سیاسی؛ مطالعه شهر تهران، رساله دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم اجتماعی.
قبادی، مجید و جعفری، احمد (1393)، «رضایتمندی سیاسی- ملی در پهنه جهانی شدن بازکاوی تأثیر رسانه های فرامرزی و درون مرزی بر رضایت مندی سیاسی- ملی در عرصه جهانی شدن»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 5، شماره 14، صص 174-143.
قره داغی، معصومه و فریدی، محمد و صادقی گندمانی، مقصودعلی و کاظمی راشد، منیره (1397)، «واکاوی شورش های متقارن عصر نادری متاثر از احساس محرومیت نسبی»، نشریه مطالعات تاریخ فرهنگی، سال دهم، شماره 38، صص 155-127.
گر، تد رابرت (1388)، چرا انسان‌ها شورش می‌کنند؟ ترجمه علی مرشدی زاده، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
محمود اوغلی، رضا و اصغری نیاری، یعقوب (1397)، «احساس محرومیت نسبی در میان قوم بلوچ و تأثیر آن بر خشونت سیاسی»، نشریه پژوهش سیاست نظری، دوره 10، شماره 23، صص 336-305.
مشیرزاده، حمیرا (1381)، درآمد نظری بر جنبشهای اجتماعی، تهران: معاونت پژوهشی امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی.
نقیب زاده، احمد (1384). درآمدی بر جامعه شناسی سیاسی، تهران‌: نشر سمت.
وبر، ماکس (1384) دین، قدرت، جامعه، ترجمه احمد تدین، تهران: نشر هرمس.

Alesina, A, & Wacziarg, R. (2000). "The economics of civic trust. Disaffected democracies: What’s troubling the trilateral countries", 149-170.
Anderson, C. J., & LoTempio, A. J. (2002)."Winning, losing and political trust in America". British Journal of Political Science, 32(2),pp: 335-351.
Bretzer, Y. N. (2002)." How can institutions better explain political trust than social capital do"?. In delivery at the XIII Nordic Political Science Association Meeting, August (pp. 15-17).
Easton, D. (1965). A systems analysis of political life. New York, Wiley.
Fahey, Tony (2010), "Poverty and the Two Concepts of Relative Deprivation, University College Dublin", available at:

http://www.ucd.ie/t4cms/wp15%20fahey.pdf.

Grasso, M. T., Yoxon, B., Karampampas, S., & Temple, L. (2019)." Relative deprivation and inequalities in social and political activism". Acta Politica. (54).pp:398-429.
Hardin, R. (2000). "The public trust. Disaffected democracies: wha’s troubling the trilateral countries", 31-51.
Holmberg, S. (1999)." Down and down we go: political trust in Sweden. Critical citizens: Global support for democratic government", Oxford: Oxford University Press.
Lane, R. (1992)." Political culture: residual category or general theory?". Comparative political studies, 25(3), 362-387.
Lipset, S. M., & Schneider, W. (1983). "The decline of confidence in American institutions". Political Science Quarterly, 98(3), 379-402.
Mishler, W., & Rose, R. (2001). "What are the origins of political trust? Testing institutional and cultural theories in post-communist societies". Comparative political studies, 34(1), 30-62.
Norris, P. (Ed.). (1999). "Critical citizens: Global support for democratic government". Oxford: Oxford University Press.
Nye, J. S. (1997). "Introduction: The decline of confidence in government. Why people don’t trust government", 1-18.
Pettigrew, Thomas F. (2015), "Samuel Stouffer and Relative Deprivation", Social Psychology Quarterly, Vol. 78(1).pp:1-2.
Pharr, S. J., Putnam, R. D., & Dalton, R. J. (2000). "Introduction: What's troubling the trilateral democracies?. Disaffected democracies: what's troubling the trilateral countries?
Richardson, Clare (2011), "Relative Deprivation Theory in Terrorism: A Study of Higher Education and Unemployment as Predictors of Terrorism", New York University, available: at:

http://politics.as.nyu.edu/docs/IO/4600/Clare_Richardson_terrorism.pdf.

Sadaf Faroogh, Saiqa Bukhari & Manzoor Ahmed(2017). "Arab spring and theory of relative deprivation". International journal of business and social science. Vol.8, No. 1, 126- 132.
Saha, Asoke Kumar (2011), "Fraternal Relative Deprivation of Hindus in Bangladesh in Relation to Social", Economic and Political Privileges, Pakistan Journal of Social and Clinical Psychology, Vol. 9.
Shams, Simin and Bahman Gholami (2013), "Measuring the Rate of Relative Deprivation Feeling and Perceived Relative Deprivation of Youth with Emphasis on Religiosity Aspects and Their Role (A Case Study: Darrehshahr Payam-e-Noor University, Iran)", International Research Journal of Applied and Basic Sciences, Vol, 6 (10).pp:1515-1523.
Tripathi, R. C., & Shrivastava, R. (1981), "Relative deprivation and intergroup attitudes", European Journal of Social Psychology, vol. 11,pp. 313–318.
Tiraboschi, Mauro and Mass, Anna (1998), "Reactions to Perceived Deprivation in Ingroup and Outgroup: A Cross-Caltural Comparidion", European Journal of Social Psychology, Vol. 28.No.1,pp:9.
Verba, S., & Almond, G. A. (1963). "The civic culture: Political attitudes and democracy in five nations. Princeton", NJ: Princeton University Press.
Whitefield, S., & Evans, G. (1999)." Political culture versus rational choice: Explaining responses to transition in the Czech Republic and Slovakia". British Journal of Political Science, 29(1):129-154.
Zhai, Y. (2016). "Remarkable economic growth, but so what? The impacts of modernization on Chinese citizens’ political satisfaction". International Political Science Review, 37(4), 533-549.