بررسی ابعاد و پیامدهای راهبرد مقاومت در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

مقاومت، سیاست و سلوکی مستمر در رویارویی با دشمنی‌ها و تجاوزگری‌ها و یا هر چیزی است؛ که بر هم زننده تعادل و توازن باشد. به پا خاستن و پایدار ماندن در برابر هرگونه عامل درونی و بیرونی که بر هم زننده تعادل و توازن باشد محدود به جنبه نظامی نیست؛ بلکه مقاومت راهبردی چندوجهی و بازدارنده در رویارویی با تهدیدها و خطرات است. بررسی چیستی راهبرد مقاومت، ابعاد، زمینه‌ها، پیامد و چشم‌انداز آن در اندیشه مقام معظم رهبری به‌عنوان مؤلفه‌ای تعیین‌کننده در پیشرفت جامعه اسلامی و غلبه بر چالش‌های ناشی از قدرت‌طلبی نظام سلطه، موضوع این مقاله است. در این میان بررسی بیانات مقام معظم رهبری از سال 1368 تاکنون نشان می‌دهد که راهبرد مقاومت در اندیشه ایشان از اهمیت حیاتی در تداوم انقلاب اسلامی و رسیدن به افق تمدن اسلامی و الگوی پیشرفت ایرانی اسلامی دارد. روش مورداستفاده در این پژوهش استراتژی پژوهشی داده بنیاد است. داده‌های این بررسی از متن بیانات آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله) طی سه دهه از 1368 تا 1398 بر مبنای فیش‌های موضوعی مقاومت در سایت khameni.ir استخراج شد که با استفاده از روش داده بنیاد در قالب 146 کد و 11 مقوله و مفاهیم متعدد دسته‌بندی گردید. بر مبنای این روش طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی فرایند ارتباط میان نکات کلیدی، مفاهیم و مقوله‌ها آشکار شد و حول مفهوم محوری مقاومت، ابعاد زمینه‌ساز، بازدارنده و پیامدهای راهبرد مقاومت اسلامی بررسی و طراحی شد. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد راهبرد مقاومت مفهومی چندبعدی است که با نفی سلطه و ایجاد بازدارندگی در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی زمینه را برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی فراهم می‌سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Dimensions and Consequences of the Resistance Strategy in Ayatollah Khamenei's Works

نویسنده [English]

  • Assiyeh Mahdipour
Assistant Professor, Department of Political Science, Shahid Chamran University of Ahvaz
چکیده [English]

Resistance is politics and constant behavior in the face of hostility and aggression or whatever; Which upsets the balance. Standing up and standing firm against any internal and external factors that upset the balance is not limited to the military aspect; Rather, it is a multifaceted and deterrent strategic resistance in the face of threats and dangers. The subject of this article is to study what is the strategy of resistance, its dimensions, contexts, consequences, and perspective in the Supreme Leader's works as a determining component in the development of Islamic society and overcoming the challenges arising from the powerseeking feature of the domination system. Meanwhile, a study of the statements of the Supreme Leader since 1989 shows that the strategy of resistance in his thought is of vital importance in the continuation of the Islamic Revolution and reaching the horizon of Islamic civilization and the model of Iranian-Islamic progress. The method used in this research is the Grounded Theory research strategy. The data of this study were extracted from the texts of Ayatollah Khamenei's statements during three decades from 1989 to 2017 based on the thematic files of the resistance on khameni.ir site. They were classified into 146 codes and 11 categories and various concepts based on the Grounded Theory method, and accordingly, during three stages of open, axial, and selective coding, the process of communication between key points, concepts, and categories was revealed and around the central concept of resistance, the underlying, deterrent dimensions and consequences of the Islamic resistance strategy were investigated and designed. The findings of this article show that the strategy of resistance is a multidimensional concept that provides the ground for achieving a new Islamic civilization by denying domination and creating deterrence in various political, economic, military, and cultural dimensions.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Resistance Strategy
  • Ayatollah Khamenei
  • Islamic Civilization
  • Grounded
  • Theory
-    اکبری، حمیدرضا (1397)، «آینده گفتمان اسلام سیاسی در خاورمیانه از 2011 تا 2030»، جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال نهم، شماره سوم، صص 79-112.
-        اکبری، حسین (1396). تقابل گفتمان مقاومت و گفتمان نظام سلطه، ج 1، انتشارات دانشگاه امام حسین (ع).
-        الوانی، سید مهدی، دانایی فرد، حسن، عادل آذر (1386). روش شناسی پژوهش کیفی در مدیریت، تهران: انتشارات صفار.
-    پوستین چی، زهره و متقی، ابراهیم (1391). «انقلاب اسلامی ایران و برسازی هنجار سیاسی مقاومت در روابط بین‌الملل»، فصلنامه آفاق امنیت. سال پنجم، شماره 16، صص 76-49.
-    دادوند، محمد و همکاران (1397). «تأثیر انقلاب اسلامی بر هندسه قدرت مقاومت اسلامی در غرب آسیا»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام. سال هفتم، شماره 25، صص 99-79.
-        رضا پور، حسین (1393). «تأثیر انقلاب اسلامی بر نظام بین الملل»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی. سال 11، شماره 37،  صص 158-141.
-    قادری کنگاوری، روح الله (1392). «نظریه مقاومت در روابط بین الملل؛ رویکرد ایرانی-اسلامی نفی سبیل و برخورد با سلطه»، مجله سیاست دفاعی. سال 21، شماره 82، صص 248-191.
-        قاسمی، بهزاد (1397). «ژئوپلیتیک محور مقاومت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بر اساس گفتمان انقلاب اسلامی»، فصلنامه آفاق امنیت، سال یازدهم، شماره 38، صص 33-5.
-    قزلسفی، محمد تقی و فرخی، سمیه (1392). «پارادایم مقاومت و بیداری اسلامی در پرتو تحولات شمال آفریقا و خاورمیانه»، فصلنامه جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام. دوره 10، شماره 2، صص 160-139.
-        میر قادری، سید فضل ا....، کیانی، حسین(1391)، «بن مایه های ادبیات مقاومت در قرآن» فصلنامه ادبیات دینی، دوره 1 شماره 1.
-        محمدی، محمود (1392). «اسلام گرایی: گفتمان مقاومت»، فصلنامه جامعه شناسی تاریخی. دوره 5، شماره 2؛صص71-91.
-        Lee, J, (2001), A Grounded Theory :Integration and Internalization in ERP, Adopion an use Unpublished Doctoral Dissertation, University of Nebreska, Proqest UMT Database.
-        Strauss, A, & Corbin, J (1998), Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Technique, (2nd) Edition, sage, Newbury Park, London.
-        بیانات در مراسم سی‌امین سالگرد رحلت امام خمینی (ره)14/3/1398
-        بیانات در دیدار مردم قم ۱۹/۱۰/۱۳۹۵
-        بیانات در دیدار مردم قم ۱۹/۱۰/۱۳۹۴
-        بیانات در دیدار مردم قم ۱۹/۱۰/۱۳۹۱  
-        بیانات در دیدار دانشجویان ۱۶/۵/۱۳۹۱
-        بیانات در اجتماع مردم کنگاور  ۲۷/۷/۱۳۹۰  
-        بیانات در اجتماع بزرگ مردم قم‌  ۲۷/۷/۱۳۸۹  
-        خطبه‌های نماز جمعه‌ی تهران  ۲۰/۶/۱۳۸۸  
-        بیانات در دیدار جمعی از ناشران ۲۸/۲/۱۳۷۸  
-        پیام به حجاج بیت‌الله‌الحرام ۱۴/۲/۱۳۷۴  
-        خطبه‌های نماز جمعه‌ی تهران ۱۰/۱/۱۳۶۹