TY - JOUR ID - 3849 TI - فهمی اسپریگنزی از چگونگیِ برآمدنِ اندیشه‌ی باستان‌گرایی در زمانِ پسامشروطه JO - جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام JA - IWS LA - fa SN - AU - کریمی مله, علی AU - گرشاسبی, رضا AU - قزلسفلی, محمدتقی AD - استاد علوم سیاسی، دانشگاهِ مازندران، بابلسر. AD - دانشجوی دکترای علومِ سیاسی، گرایشِ مسائلِ ایران، دانشگاهِ مازندران، بابلسر. AD - دانشیارِ علومِ سیاسی، دانشگاهِ مازندران، بابلسر Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 10 IS - 20 SP - 275 EP - 304 KW - اسپریگنز KW - باستان‌گرایی KW - اندیشمندانِ باستان‌گرا KW - پسامشروطه DO - 10.22070/iws.2022.15825.2179 N2 - جامعه و سیاستِ ایرانِ زمانِ قاجار بیمار بود و درمانِ آن ناگزیر می‌نمود؛ ازهمین‌رو، بسیاری چاره‌ی کار را در پویشی سیاسی و اجتماعیِ ژرف و دگرگون‌ساز می‌دیدند. پبروِ چنین نگاهی، انقلابِ مشروطه آغاز شد که البته ناکام ماند. از پیِ این شکست، گفتمانی شیرازه بست که «باستان‌گرایی» نام دارد. برجسته‌ترینِ شالوده‌ریزانِ آن عارفِ قزوینی، میرزاده عشقی، ابراهیمِ پورداود، مشفقِ کاظمی، کاظم‌زاده ایران‌شهر، صادقِ هدایت و محمودِ افشار هستند. آنان در کنش‌های اندیشه‌ای و زبانیِ خود بر این گزاره پای فشردند که با گرویدن به آرمان‌شهرِ باستان می‌توان روانی تازه به پیکره‌ی بی‌جانِ ایران بخشید و آن را از نو آراست. پیروِ بازنمایی‌های فراوانِ این گفتار، باستان‌گرایی در زمانِ پهلوی فراتر از دیگر گفتمان‌ها نشست و معنایی نوین به زیست‌مندیِ ایرانیان داد. ازآنجایی‌که بررسیِ چهارچوب‌مندِ «چگونگیِ» برآییِ این گفتمان چندان در دستورِ کارِ پژوهشی نهاده نشده است؛ بنابراین، نوشتارِ کنونی می‌کوشد، با بهره‌گیری از الگوی نظریِ اسپریگنز و تکنیکِ «تحلیلِ محتوای کیفی»، به این کاستیِ پژوهشی و پرسش پاسخ دهد که: «گفتمانِ باستان‌گراییِ پسامشروطه چگونه سربرآورد؟» یافته‌ها نشان می‌دهد که این گفتمان برآیندِ کوشش‌های شناختیِ اندیشمندان است و از دلِ فرآیندهای شناختیِ چندلایه - چون آگاهی یافتن از نابسامانی‌های ایران، شناخت ریشه‌ی آن‌ها، جست‌وجوی آرمان‌شهر و سنجش و گزینشِ راه‌کارهای رهایی‌بخش - سربرآورد.  UR - https://iws.shahed.ac.ir/article_3849.html L1 - https://iws.shahed.ac.ir/article_3849_efe200a9a045986dc70d35129a2f414e.pdf ER -